Ձայնավորների ուղղագրությունը

Վարժություն 1։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով է կամ ե։  Այգեէտ, այժմեական, անէական, անպատեհ, առէջ, առօրեական, անվրեպ, գոմեշ, գրեթե, դողէրոցք, ելևէջ, երբևէ, երբևիցե, էլեկտրաէներգիա, էմալե, ինչևէ, ինչևիցե, լայնէկրան, խեցի, կրետ, հէկ, հապճեպ, հիպոթեզ, հյուլե, հնէաբան, մանանեխ, մանրէ, միջօրեական, որևէ, որևիցե, պոեմ, սեթևեթել, վայրէջք, տիեզերք, տոթակեզ, տրիոլետ, քրիստոնեական։ 

Վարժություն 2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով օ կամ ո։ Ականջօղ, ամանորյա, ամենօրյա, անօգնական, անօթևան, անորոշ, ապօրինի, արծաթազօծ, բացօթյա, բնօրրան, գազօջախ, գիշերուզօր, գիշերօթիկ, զորք, լավորակ, կեսօր, հանապազորդ, հանապազօրյա, հոգս, հօդս ցնդել, հոտնկայս, մեղմօրոր, մեղմորեն, միօրինակ, նախօրոք, ոսկեզօծ, ջրօրհնեք, վաղորդայն, վաղօրոք, տասնօրյակ, տարորոշել, տափօղակ, օրըստօրե, օրորել։ 

Վարժություն 3։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ը տառը։ Ակնդետ, ակնթարթ, անակնկալ, անընդհատ, առընթեր, առնչվել, գույնզգույն, դասընթաց, դասընկեր, երկընտրանք, ինքնստինքյան, լուսնկա, խոչընդոտ, կորնթարդ, համընկնել, հյուրընկալ, ձեռնտու, ճեպընթաց, մերթընդմերթ, նորընտիր, որոտընդոստ, սրընթաց, ունկնդիր։

Բաղաձայնների ուղղագրությունը

1։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով բ, պ կամ փ։ Գաբրիել,սփրթնել, սպրդել, դարպաս, դարչին, շամփուր, երբ, իբրև, խաբել, խարխափել, Հակոբ, համբերել, ջրարբի, համբույր, փրփուր, հապճեպ, հափշտակել, հարբել, նուրբ, շաբաթ, որբ, Սերոբ, ապշել, սուրբ, սրբել, հղփանալ, ուրբաթ, Քերոբ, թպրտալ, աղբանոց, ցայտաղբյուր, եղբայր, ողբ։

2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով գ, կ կամ ք։ Անգամ, ավագ, կողպեք, գոգ, երգ, զուգել, թագավոր, վարակել, թարգմանել, կարագ, կարգ, հագնել, հանքափոր, հոգնել, հոգի, հոգնակի, ձագ, ձիգ, տարերք, ճիգ, ճրագ, մարագ, մարգարե, մարգարիտ, փեղկ, տրտմաշուք, փողք, նորոգել, շոգ, ոգի, բազրիք, պատարագ, պարգև, սուգ, արտասուք, փակցնել, թաքցնել, ուրագ, օգնել, Օգսեն, վարուցանք, քսուք, օգուտ։

3։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով դ, տ կամ թ։ Աղոթք, արդար, արդեն, արդյոք, արդյունք, թփուտ, արդուկ, բարդ, բերդ, բուրդ, դադար, դրդել, երդիկ, երդում, զարդ, լաջվարդ, զվարթ, լերդանալ, լյարդ, խնդիր, խորդուբորդ, թուղթ, կարդալ, կենդանի, հաղորդել, պադգարակ, մարդ, նյարդ, սթափվել, թատերական, Նվարդ, որդ (ճիճու), որթ(խաղողի վազ), որդի, վարդ, Վարդան, վարդապետ, շքերթ, Վարդգես, վրդովել, օդ, օրիորդ, գնորդ, ժողովուրդ խրտվիլակ, ընդամենը, ընդհակառակը, փարթամ, ընդհանուր, ընուդնակ, ընդունել, ընդարմանալ։

4։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ձ, ծ կամ ց։ Արձակուրդ, ասացվածք, ընդարձակ, ատաղձագործ, գլուխկոնծի, համարձակ, բարձ, բարձել, թխվածք, բարձր, խցկել, առանցք, դաղձ,դարձ, կցկտուր, դեղձ, դեղձանիկ, հանդիպակաց, դերձակ, դերձան, խուրձ, ձվածեղ, հանդերձ, հինավուրց, լպրծուն, հարձակվել, համբարձվել, Համբարձում, փայծաղ, որձ, վարձ, ուրց, փորձ,  օձ, օձիք։

5։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ջ, ճ կամ չ։ Աղջիկ, ամբողջ, թարթիչ, աջ, ծխամորճ, առաջ, աճպարար, գոճի, խոճկոր, առաջին, կոճկել, առաջնորդ, արջ, ղզիջել, թռչել, թրջել, իջնել, կարկաչել, մեջ, միջև, մեջք, ողջ, մուրճ, ողջույն, մահճակալ, առողջ, ոջիլ, կաչաղակ, վերջ։

1։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ղ կամ խ։ Աղբյուր, աղջիկ, խրոխտ, աղտ (կեղտ), ախտ (հիվանդություն), հախճապակի, աղքատ, բողկ, տախտակ, գաղթ, դաղձ, կմախք, դեղձ, դեղձանիկ, եղբայր, զեղչ, թուղթ, կեղտ, կողպեք, կողք, հաղթել, տաղտկալի, հղկել, ճեղք, կխտար, մաղթել, մեղք, մղկտալ, շաղկապ, շղթա, թուխպ, ողբ, ողջ, ողկույզ, ցողաթաթախ,պղտոր, ուղտ (սապատավոր կենդանի), ուխտ (երդում, դաշինք), փեղկ, ծխնի, փողք, քաղցր, սանդուղք, ծխնելույզ, փախչել, սեղմել։

 2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով  ր կամ ռ։ Վարվռուն, ախորժակ, բարբառ, խռխռալ, գանգուր, կենսաթրթիռ, թրթուր, կարկառել, երկնակարկառ, սարսուռ, ճանկռել, դռդռալ, կռճիկ, արժանի, ճռճռալ, արհամարհել, գրգիռ, խրճիթ, կրծել, խոշոր, խոժոռ, թռվռալ, խրթխրթալ, ծռմռել, փռփռալ, փրփրել, փորփրել, քրքրել։

Բառակազմություն

1.Գտնե՛լ մեկ արմատ և երկու ածանց ունեցող բառերը (բառի մեջ կարող է լինել նաև հոդակապ)։ Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով այդ բառերը։
Լուսանկարչական, տեսականորեն, գրահրատարակչական, հացթուխ,
ծովեզրյա, դարբնություն, բարեհամբույր, ատաղձագործ, մանրանկարչություն,
հրուշակագործ, վերաբաշխում, գիտականորեն, անօգնական, բազմություն,
տգիտություն:

Տեսականորեն մենք բոլորս կենդանի ենք։

Փոքր երեխաները անօգնական են։

Ձեր ասածը տգիտություն է։

2. Գտնե՛լ մեկ արմատից և մեկ ածանցից կազմված բառերը:
Հայեցակարգ, մետաղյա, բացառիկ, ասեղնագործություն, հաշվեկշիռ,
որսորդ, պողպատե, ձուլակաղապար, հնություն, ժամանակահատված,
արժեիջեցում, նվիրում, միջազգային, գունեղ, իրականություն, ընդհանրացում,
հարթակ, խտրականություն, մեղմորեն, միջնակարգ, շարժուն, ներգաղթյալ,
մենաշնորհ, միջուկ, բուսականություն։

3. Առանձին սյունակներով դուրս գրե՛լ նախածանց,
վերջածանց, ինչպես նաև թե՛ նախածանց, թե՛ վերջածանց ունեցող բառերը։
Նախածանց- անհայտ, հակաթույն, տգեղ, վերահաշվում, անհավատալի, արտապատկեր, ենթավարպետ, հարակից, անհարմար, անթիվ

Վերջածանց- խնձորենի, մթերային, կաղնուտ, միլիոնավոր, չկամ, ցուցանակ, կղզյակ, հայրական, տրամագծորեն, լսարան, համատեղություն, ծիծաղելի, մորթեղեն, միտք

Նախածանց և վերջածանց- անմտություն, անհոգաբար, ապաշնորհ, դժգոհություն

Առաջադրանքներ

1.Դո՛ւրս գրել հոդակապ ունեցող բառերը։
Հյուրախաղ, շաքարավազ, տնամերձ, օձաձուկ, լայնարձակ, մրգահյութ,
փորձանոթ, հողագունդ, արծաթագործ, լուսարձակ, նախշազարդ, ալրաղաց,
հայազգի, ծաղկափոշի, նույնարմատ, ծառատունկ, լողավազան, հորդաբուխ,
քարածուխ, գառնարած, մեղվաբույծ, ժամագործ, դիմաքանդակ, ծաղկաման,
սալահատակ, հորդառատ, մեծարժեք, միջանցիկ, եռավանկ, լեռնաշխարհ,
դրամարկղ, կավահող, երկանդամ, քաղցրահամ, սրատամ, ժպտադեմ,
հիշարժան, շաքարաման, գորգագործ, զովաշունչ, ցուցահանդես, քարանձավ,
ջրագռավ, լուսամուտ, զբոսավայր, հացաթխում։

 2. Կազմե՛լ արև, լույս, հող, ջուր, նկար արմատներով
բաղադրված 5-ական բարդություն:

Արև-արևամուտ, արևածագ, արևաշող, արևահամ,արևապաշտ

Լույս-լուսամուտ,լուսանկար, լուսատու,լուսանկարիչ, լուսատտիկ

Հող– հողաշինություն,հողօգտագործում,հողամաս , հողատարածք,հողատեսակ

Ջուր– ջրաչափ,ջրաղաց,ջրհեղեղ,ջրաշխարհ, ջրծաղիկ

Նկար– լուսանկար,գծանկար,դիմանկար,գունանկար,մանրանկար

 3. Դո՛ւրս գրել երկու արմատից և մեկ ածանցից կազմված
բառերը (բառի մեջ կարող է լինել նաև հոդակապ)։

Մտավորականություն, առաջնորդ, ապառիկ, բացահայտ, գնողունակություն,
գրանցում, շաբաթօրյակ, դասական, երկընտրանք, եկամտաբերություն,
ընկերություն, երկկողմանի, տանտիրուհի, պարտավորություն, գծագրական, խտրականություն, կենսագործունեություն, կանխավճար, մրցակցություն,
ֆիրմային, ողնաշարավոր, ձեռնարկատիրություն, սահմանափակություն,
շուկայական, ճանապարհաշինական վերավաճառք, աշխատաժամանակ,
տնտեսագիտություն, տնտեսություն, կանխակալ:

5. Կազմե՛լ տրված կաղապարներին համապատասխան
բարդություններ։

Արմատ+հոդակապ+արմատ+վերջածանց=Տիեզերագնացություն

նախածանց+արմատ+վերջածանց= Համակարգիչ

արմատ+հոդակապ+արմատ+վերջածանց= Լույսանկարիչ

արմատ+արմատ= Փոքրիկ

արմատ+վերջածանց+վերջածանց= Համոզիչ

նախածանց+հոդակապ+արմատ=Տիեզերք

արմատ+հոդակապ+արմատ= Օձաձուկ

Մենիմաստ և բազմիմաստ բառեր

Հաց

1. Հացը կիսում են միայն մոտիկների հետ

2. Նա իր արդար քրտինքով վաստակեց իր օրվա հացը

ալեկոծվել

1. Ես ալեկոծվել էի այն ամեն ինչից, ինչը որ եղել էր

2. Ես ալեկոծվեցի, որովհետև ինձ նեղացրիել էին

քար

1. Նա ունի քար սիրրտ

2. Ես ու ընկերս բարձրացել էինք քարի վրա

Վարժություն 2։ Փակագծերում տրվածներից ընտրել այն բառը, որը փոխաբերական իմաստով կլրացնի տողասկզբի բառին։

1.առվակ (կարկաչուն, մոլորված, լայն) 2. ժայռ (բարձր, մտախոհ, ուղղաձիգ) 3. ծաղիկ (բուրավետ, դեղին, ժպտուն) 4. փողոց (ուրախ, ասֆալտապատ, լայն) 5. սենյակ (կահավորված, նորոգված, հյուրընկալ) 6. հուշարձան (քարե, նախշազարդ, հպարտ) 7. բերդ (կիսավեր, ալևոր, հինավուրց) 8. ցայտաղբյուր (գեղեցիկ, քանդակազարդ, զվարթ) 9. ամպ (ճերմակ, թավահոնք, անձրևաբեր) 10. գիրք (կաշեպատ, մաշված, իմաստուն)

Հոմանիշ և հականիշ բառեր

1.Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հոմանշային 10 զույգ։

Հսկայական- վիթխարի

Ողորկ- հարթ

Համեստ- հուզիչ

Դժվար- խրթին

Հավաքել- ժողովել

Դյութիչ- հմայիչ

Ծավի- բիլ

Դրվատել- գովել

Դեղձան- սնապարծ

Դատարկել- պարպել

Խոնավ- տամուկ

2.Յուրաքանչյուր տողում գտնե՛լ տրված բառի մեկ հոմանիշ։
ա) Լուռ
1. ակնդետ, անխոս, անթարթ
2. մշտապես, հանապազորդ, լռելյայն
3. անձայն, անքթիթ, անշեղ
բ) Գեղեցիկ
1. անբարետես, դեղձան, չքնաղ
2. գեղանի, կախարդական, լուսավոր
3. բյուրեղյա, չնաշխարհիկ, պատկերավոր
գ) Գովել
1. նախատել, բաղդատել, դրվատել
2. հարատևել, պարսավել, ներբողել
3. փառաբանել, ըմբոշխնել, կենսագործել
դ) Երեկո
1. արշալույս, վերջալույս, աստղալույս
2. տիվանդորր, արևամուտ, արեգնափայլ
3. ծեգ, իրիկնամուտ, ցայգ
ե) Ցանկալի
1. հանդուրժելի, զմայլելի, բաղձալի
2. տենչալի, պատկառելի, անհերքելի
3. նշմարելի, անդրդվելի, ըղձալի

3. Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հականշային 10 զույգ։

Փութաջան- ծույլ

Ամպոտ- ջինջ

Դալար- հինավուրց

Ուսյալ- տգետ

Ողորկ- խորդուբորդ

Երկչոտ- համարձակ

Գագաթ- ստորոտ

Օրինական- ապօրինի

Անջրդի- ջրարբի

Արատավոր- անբասիր

Նոսր- թանձր

4. Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ հականշային տարարմատ
զույգը և յուրաքանչյուր բառով կազմե՛լ մեկական նախադասություն։

1. մոտ-հեռու, արագ-դանդաղ, տգետ-գիտուն

Նա իմ մոտն է, Նա ինձանից հեռու է։

2. շոգ-ցուրտ, մարդկային-տմարդի, հին-նոր

Այսօր շատ շոգ է, Ձմռանը շատ ցուրտ է։

3. սառը-տաք, երկար-կարճ, վախկոտ-անվախ

Ջուրը սառն է, ուտելիքը շատ տաք է, անհնար է ուտել։

4. վճարովի-անվճար, վախկոտ-արի, մաքուր-կեղտոտ

Տունը մաքուր է, կեղտոտ մարդկանց ոչ մեկ չի սիրում։

5. ամառ-ձմեռ, մուտք-ելք, հաճելի-տհաճ

շատ եմ սիրում ամառը, շատ եմ սիրում ճեփճերմակ ձմեռը

6. թեք-ուղիղ, հասուն-տհաս, կայուն-խախուտ

տունը թեք է,փողցը ուղիղ է

Հայոց լեզու-Հնչյունափոխություն

Վարժություն 1։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել է ձայնավորի հնչյունափոխություն։

Միջնապատ, միություն, գինեգործ, կիսալուսին, թիավարել, վիպասան, շինարարություն, հիվանդասենյակ, գիրանալ, գիտուն, վիրահատել, վիճահարույց, գիսավոր, հիանալի, լիություն, զինագործ, սիրավեպ, դիմաքանդակ, կինոթատրոն։

Վարժություն 2։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել ի ձայնավորի հնչյունափոխություն։

Հնադարյան, տնական, ջրավազան, ընչաքաղց, ըղձական, ընկուզենի, ազնվական, գնորդ, վեհապանծ, մտաբերել, լեռնագործ, հիմնադիր, լրագրեր, աղավնյակ, վիրակապ, քմային, գարեհաց, ճգնել, թրթիռ, գունագեղ, միջանկյալ, նշաձև, գրակալ, թխամորթ, կրաման, նմանատիպ, սրտակից:

  Վարժություն 3։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել ու ձայնավորի հնչյունափոխություն։

Բրդոտ, կարմրախայտ, բվեճ, թմբեր, ըմպանակ, գնացուցակ, ջրամբար, նշանագրություն, տնական, գթալ, ժողովրդական, խճուղի, խմբակային, մրգահյութ, խնկարկել, տրտնջալ, ոսկեգույն, սրել, գրականություն, աշխարհագրական, լրաբեր, ցորենահատ, առվակ, մթնել, դյուրահալ, հնձել:

Վարժություն 4։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել ը ձայնավորի հնչյունափոխություն։

 Տնակ, մանկական, ծանրամարտ, մանրադրամ, մտադրություն, մեղրահաց, կիսակառույց, փոքրություն, լրատվական, քաղցրահամ, սանրել, ընձուղտ, եզրաշերտ, լիտրաչափ, գլխաշոր, ցուցափեղկ, վագրաձի, լուսավորություն, դստրիկ, կպրագույն, լայնություն, բարձրություն, ծաղկաման, մետրանոց, ծաղրանկար, սրամիտ, ժանրային։

 Վարժություն 5։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել երկհնչյունի հնչյունափոխություն։

Բուսական, հրեղեն, աստղանիշ, գուրծունեություն, ձնծաղիկ, նվիրատվություն, ալրաղաց, անկյունաչափ, բնավեր, գունատ, ձկնաբուծարան, դռնակ, եղջերափող, միութենական, մանկական, սառցարան, մրցավազք, մատենագիր, բուրավետ, հրակայուն, մշակութային, տարեվերջ, արնանման, առօրեական, այգեպան, մթերային, զգուշություն:

Վանկը հայերենում

Գործնական աշխատանք
1։ Գտնե՛լ, թե որ շարքերի բոլոր բառերն կազմված միայն
բաց վանկերից։
1. հետագա, մուրաբա, պարագա, լեռնաշղթա
2. մեթոդիկա, գենետիկա, թեմատիկա, շոգեմեքենա
3. ճոպանուղի, հայուհի, չարաճճի, մագաղաթյա
4. փիրուզե, ամենադառը, բանալի, հակամանրէ
5. չափածո, ձուլածո, հայալեզու, գինեթթու, հավաքածու
6. ժողովածու, օդաչու, քահանա, հավաքատեղի
7. կարոտալի, ապագա, մետաղե, ապակե
8. հայելի, հուսալի, աբեղա, մարմարյա
9. հիանալի, մեդուզա, առաջիկա, գրամեքենա
10. փիլիսոփա, գրեթե, բյուրեղապակե, իրականանալի

2։ Գտնե՛լ, թե որ շարքերում գաղտնավանկ ունեցող բառ կա։
1. պատկերազարդ, բազմամարդ, մանածագործ, խառատային
2. երկաթուղի, սալահատակ, թիավարում, հրուշակագործ
3. երկաստիճան, ավազակույտ, ներկապնակ, ջերմամեկուսիչ
4. ռադիոընդունիչ, մեսրոպատառ, աշխարհամաս, մետաղահատ
5. կարճաժամկետ, խաղողաքաղ, ավազամաղ, հյուրընկալ
6. վանդակաճաղ, հարթեցում, մարզադահլիճ, շքեղակազմ
7. արդյունահանում, ընթերցողական, հյուսիսարևելյան, հեռախոսակայան
8. խողովակաշար, վերջակետ, հաստոցաշինական, ձուլակաղապար
9. անտառաշերտ, կալվածատեր, ջրահեռացում, շաքարեղեգ
10. պարարտանյութ, թխվածքաբլիթ, հողապատնեշ, նախշազարդ

     1. Դո՛ւրս գրել այն բառերն ու բառաձևերը, որոնցում երկհնչյուն

կա, և ընդգծե՛լ երկհնչյունը:

• Գարունդ հայերեն է գալիս,
• Ձյուներդ հայերեն են լալիս….
• Լույսը յոթ անգամ չեմուչում արեց,
• Յոթ թռչուն պոկվեց յոթ բարդու ճյուղից…
• Հայաստան ասելիս այտերս այրվում են,
• Հայաստան ասելիս ծնկներս ծալվում են,
• Չգիտեմ՝ ինչո՞ւ է այդպես։
• Ծանր նստել է քարափը ձորում,
• Հյուրընկալ տերը մանկության ձորի։
• Ամպե՛ր, արծիվնե՛ր, կաքավնե՛ր համեստ
• Եվ թափառական ուլե՛ր քարայծի,
• Մի՛ չարաշահեք բարությունը մեծ
• Ու համբերությունն այս մեծ քարափի։
• Թողե՛ք՝ նա մի քիչ ինքն իր հետ մնա,
• Իր ներսը նայի, և ով իմանա,
• Գուցե թե սրտից մի աղբյուր հանի
• Կամ թե այնպիսի մի հարստություն,
• Որ ուրիշ քարափ աշխարհում չունի։

2.Արտագրե՛լ՝ լրացնելով երկհնչյունները։

Առավոտյան, ծովեզրյա, այծյամ, արդյոք, մատյան, առյուծ, բազմամյա, ստորոգյալ, լուսնյակ, կորյուն, եղյամ, սայթաքել, կայսր, եռամսյակ, լռակյաց, գործունյա, դղյակ, ծննդյան, կղզյակ, մշակույթ, անասնաբույժ, մեղվաբույծ, համբյուր, եղջյուր, թեյաման, սառուցյալ, նյութ, ձյութ, կույտ, շաբաթօրյակ, հյուսն։

3.Դո՛ւրս գրել այն բառերը, որոնցում մեկից ավելի երկհնչյուն կա։

Արտաժամյա, պայթյուն, հայություն, օտարերկրյա, գյուղական, միջանկյալ, մայրություն, այժմյան, մագաղաթյա, ներքոհիշյալ, կայունություն, արքայորդի, հարյուրամյա, լայնություն, հարաբերյալ, վայրագություն, գրաբարյան, մետաքսյա, յուրային։

4. Որոշե՛լ տրված բառերից յուրաքանչյուրի ձայնավորների ուբաղաձայնների քանակը։

Ակունք – 2 ձայնավոր, 3 բաղաձայն,

բարձունք – 2 ձայնավոր, 5 բաղաձայն,

խճանկար – 2 ձայնավոր, 5 բաղաձայն,

անդունդ – 2 ձայնավոր, 4 բաղաձայն,

հրաժեշտ – 2 ձայնավոր, 5 բաղաձայն,

պայթյուն – 2 ձայնավոր, 5 բաղաձայն,

դաստիարակ – 4 ձայնավոր, 5 բաղաձայն,

մանրէ – 2 ձայնավոր, 3 բաղաձայն,

սրբատաշ – 2 ձայնավոր, 5 բաղաձայն,

հյուլե – 2 ձայնավոր, 3 բաղաձայն,

անընդհատ – 3 ձայնավոր, 5 բաղաձայն,

սրընթաց – 2 ձայնավոր, 5 բաղաձայն,

մերթընդմերթ – 3 ձայնավոր, 9 բաղաձայն,

մտավոր – 2 ձայնավոր, 4 բաղաձայն,

դազգահ – 2 ձայնավոր, 4 բաղաձայն:

5.  Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով յա, իա, եա։

Հեքիաթ, ակացիա, բամիա, այծյամ, էներգիա, Անդրեաս, եղյամ,

էքսկուրսիա, խավիար, կղզյակ, Սուքիաս, կրիա, միլիարդ, վայրկյան, Բենիամին,

մումիա, Սիսիան, փասյան, միմյանց, Արաքսյա, դաստիարակ, լյարդ, քիմիա,

օվկիանոս, անցյալ, Ազարիա, Անանյա, Եղիա, Եղիազար, Երեմիա, հեծյալ,

Զաքարիա, Մարիամ, Ամալյա, Օֆելյա։

6.  Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով յո, իո, եո։

Ամբիոն, աքսիոմ, բրաբիոն, լեգիոն, հետիոտն, արդյոք, մարմարեոն,

թեորեմ, մեդալիոն, միլիոն, ակորդեոն, չեմպիոն, պանսիոնատ, Սրապիոն,

տրիլիոն, օրիորդ ավիացիոն, ինդուկցիոն, ամիոբա, քամելեոն։

7. Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության գրելով յ տառը։

Կայուն, հայելի, Միքայել, զրոյական, էություն, նայել, վայելել,

գայիսոն, էակ, ատամնաբույժ, Ռաֆայել, միայն, պոեմ, պոետ,

միասին, հիանալ, թեյել, խնայել, հիանալ, որդիական:

Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ

Գործնական աշխատանք
1։ Ո՞ր տարբերակում են ճիշտ նշված հայերենի գրային
շրջանի զարգացման փուլերը։
1. գրաբար (5-9-րդ դդ.), միջին հայերեն (10-17-րդ դդ.), աշխարհաբար (18-րդ
դարիցմինչև մեր օրերը)
2. գրաբար (5-11-րդ դդ.), միջին հայերեն (12-16-րդ դդ.), աշխարհաբար (17-րդ
դարիցմինչև մեր օրերը)
3. գրաբար (5-10-րդ դդ.), միջին հայերեն (11-16 դդ.), աշխարհաբար (17-րդ
դարից մինչև մեր օրերը)
4. գրաբար (5-12-րդ դդ.), միջին հայերեն (13-17-րդ դդ.), աշխարհաբար (18-րդ
դարիցմինչև մեր օրեր)

2։ Ո՞ր լեզվաընտանիքին է պատկանում հայերենը:
1. իբերակովկասյան
2. դրավիդյան
3. հնդեվրոպական
4. ֆիննաուգրական
 3։ Գրերի ստեղծումից հետո հայերենը զարգացման քանի՞
փուլ է անցել:
1. հինգ
2. չորս
3. երեք
4. երկու

9-12-րդ դասարաններ-Մայրենիի ֆլեշմոբ

Կատարել եմ:

Վ․240 

1․ Ուշքի բերեց այդ ՝սրտաբուխ ու մտերիմ ձայնը։ 

Այդ ձայնը ՝սրտաբուխ ու մտերիմ, ուշքի բերեց նրան։ 

2․ 

Մի ժպիտ ՝գարնան երեկոյի նման գզվող, թառել էդ դեմքին։ 

Թառել էր դեմքին մի՝գարնան երեկոյի նման գզվող, ժպիտ։ 

3․ Ձեռղերը՝ կոչտուկներով պատված ու հողաբույը, հարգանք էին ներշնչում։ 

Մի աղջիկ հանկարծ էին ներշնչում՝ կոոչտուկներով պատված ու հողաբույը։ 

4․Մի աղջիկ ՝անտառային հավերժահարսի նման, հանկարծ փայտահատնի մոտեցավ։ 

Մի աղջիկ հանկարծ է փայտահատնի մոտեցավ ՝անտառային հավերժահարսի նման։ 

5․Մի կին ՝երկարտոն ու նրբակազմ, անցնում էր մեր փողոցով։ 

Մի կին անցնում էր մեր փողոցով՝ երկարտոն ու նրբակազ։ 

6․Երկար, բարակ ու ոսկրոտ ու մատներով ,գազանիկը մարդու ձեռքերին նմանվող թաթեր ուներ։ 

Գազանիկը մարդու ձեռքերը նմանվող թաթեր ուներ՝ երկար,բարակ ու ոսկրոտ մատներով։ 

Խելացի և գեղեցիկ՝ մի աղջիկ մոտեցավ անտառային։ 

Մի աղջիկ՝ Խելացի և գեղեցիկ, մոտեցավ անտառին։ 

Մոտեցավ անտառին մի ՝Խելացի և գեղեցիկ աղջիկ։ 

Վ․241 

Դարաշրջան- Հարյուրամյալ 

Ցաջ իջնել- Վայր գալ 

Վեր բարձրանալ- Հասակ առնել 

Գոյություն ունի- լինելություն 

Չեն օգտագործում- Չեն բանեցնում 

Հայտնաբերել է- Բացահայտել 

Էին անցկացրել- Փոխադրել 

Բոլոր հիմքերը կան ենթադրելու- կարելի է ենթադրել

Ցամաքով- Չոր 

Վ․242

Նա տեսավ ցամաքին մի շատ գեղեցիկ՝մի շողշողուն ձուկ հոգեվարքի մեջ թալիկ-թալիկ գալիս: Մեծահամբավ բժիշկներն ու վհուկները եկան, հավաքվեցին քննելու համար արքայորդու ահավոր հիվանդությունը և բուժիչ հնար գտնելու: 1905 թվականի ամառը՝երեք ընկեր տղաներ Բաքվից եկել էին Ալեքսանդրապոլ ՝Արագած լեռան գագաթը բարձրանալու համար:

Փառատենչ իշխանը շարունակ դավեր է նյութել դրացի իշխանների դեմ՝ գրավելու նչանց սեփական երկրներից մանր ու խոշոր հողամասեր:

Պաշարում է քաղաքը բանակը զետեղում ամրակուռ պարիսպների շուրջ ինքն էլ նստում է արքայական վրանի մեջ օր ու գիշեր՝ դավեր որոճալով քաղաքին տիրանալու համար:

 Վ․243

Ս մասնիկը նախադասության մեջ նշանակում է որ, հեղինակը իր անունից է խոսում:

Դ մասնիկը նախադասության մեջ նշանակում է,որ հեղինակը ուրիշ մարդկանց է շեշտում:

Ա. Կազմության մեջ օգտագործվում է Ը կապը Բ. Կազմության մեջ օգտագործվում է Ե կապը Գ. Կազմության մեջ օգտագործվում է Է կապը

Քարացած կանգնեց քաղաքի հրապարակում, շուտվա ընկերոջը դիմավորելու համար:

Քարացած կանգնեց քաղաքի հրապարակում, այդտեղի գեղեցկությամբ հիանալու համար:

Հայացքը հառել էր անթափանց խավարին, ձայն էր լսել:

Հայացքը հառել էր անթափանց խավարին,աչքերը ցավում էին:

Վերջին այցելուն ուշադիր նայում էր այդ նկարին,դուրը շատ էր եկե;

Վերջին այցելուն ուշադիր նայում էր այդ նկարին,դա նրան վախեցնում էր:

Արտակը, նա արդեն մի շնորհալի երիտասարդ էր դարձել, հարգալից բարևեց բոլորին ու մոտեցավ հորը: Արտակը, հարգալից բարևեց բոլորին ու մոտեցավ հորը: Հասմիկը, ճի ՞շտ եմ հիշում դստերդ անունը, հիմա հավանաբար, հասուն օրիորդ է: Հասմիկը, հիմա հավանաբար, հասուն օրիորդ է: Զարմացած երեխան, ինչպես էին փայլում նրա մեծ-մեծ աչուկները, մոտեցավ արջուկին: Զարմացած երեխան մոտեցավ արջուկին: Մագաղաթյա մատյանը (նա բոլորովին չէր սպասում այդպիսի վախճանի) դրված էր սեղանին: Մագաղաթյա մատյանը դրված էր սեղանին:

Վ․244

Նախադասությունները ձևափոխիր' ընդգծված բաոևրն ու արւոահայւոու թյունները փոխարինելով հականիշներով:

Ջուր-

Որևէ մեկը- Ինչ որ մեկը

Զգուչացեք-Ուշադիր

Հազվադեպ-Սակավադեպ

Ոչ-Չէ

Պակասեն-քիչ

Կավելանա-

Ոչնչացրին-կործանել

Չատ-

Հակառակն-Դեմ

Արգելված է-

Փոքր-ճստիկ

Խայտաբղետ-բծավոր

Վ․246

Տրված բառերի կազմությունն ու գրությունը բացատրիր.

      ա) անհյուրընկալ, զրուցընկեր, դյուրընկալ գահընկեց, անընդհատ, համընթաց,

բ) միջօրե, հանապազօրյա, ոսկեզօծ, ապօրինի. առօրյա, առօրեական. բացօթյա, բարօյաւթյուն, զօրուգիշեր,

գ) մանրէ, վայրէջք, հնէաբան, որևէ, երբևէ:

ա)անհյուրընկալ-հյուր ընդունել չսիրող

զրուցընկեր-զրույցի ժամանակ հետաքրքիր թմայի շուրջ խոսալ չկարողացող

դյուրընկալ- հեշտ ընկալող

գահընկեց- իշխանությունը ձեռքից գնացած

անընդհատ-առանց դադարի

համընթաց-հավասար ընթացող

Բ)միջօրե-օրվա կեսը

հանապազորյա-ամենօրյա

ոսկեզօծ-ոսկով զոծված

ապօրինի-օրենքից դուրս

առօրյա-ամեն օրվա

առօրեական-ամեն օրվա

բացօթյա-առանց կտուրի

բարօրություն-լավ կացություն

զօրուգիշեր-ամբողջ օր (օր ու գիշեր)

Գ)մանրե-փոքր մասնիկ

վայրէջք-վայր իջնելու գործողություն

հնէաբան-պեղումներով զբաղվող անձ

որևէ-ցանկացած

երբևէ-ցանկացած ժամանակ

Վ․249

Ես այս պատմության վերաբերյալ եմ խոսում։- Խոսում եմ այս նյութի մասին։

Վ․250

Մի աղջիկ՝ խուճապահար թռչունի նման, մոտեցավ հավաքվածներին:

Լեռն ՝ վերջալույսի շողերով օծված, առասպելական մի նահապետ էր կարծես:

Զանգը՝ Կարկաչուն ու հստակ փայնը գլուխը գցած, բոլորին հավաքում էր եկեղեցում:

Վ․251

Թագավորը ուզում էր ժողովրդին հաճոյանալ և դրա համար գնաց բանտ ,որ ազատեր անարդար դատապարտված ու կատարած հանցանքների համար զղջացողներին։

Բանտարկյալներից ամեն մեկը փորցում էր անմեղ և անարդար դատապարտված մարդ ներկայանալ։Թագավերը զգաց որ բանտում բոլորը պիղծ ու ստախոս գազաններ են։

 Հանկարծ մի մութ խցում թագավորը մի երիտասարդի է նկատում, որը բացահայտում ու ընդունում է իր մեղքերը։Թագավորը վորոշում է այս երիտասարդին ազատագրել։

Վ․252

Երբ ես ուրախ կլինեմ, ամեն ինչ կկարգավորվի։

Ամեն ինչ կկարգավորվի, երբ ես ուրախ կլինեմ։

Դու քաջ ես ու անձնվեր, և դու կարդարացնես մեր հույսերը։ Դու կարդարացնես մեր հույսերը, որովհետև դու քաջ ես ու անձնվեր։

Մարդու արյունատա մազանոթների ընթանուր երկարությունը հարյուր հազար կիլոմետրի է հասնում, ուրեմն դու հասարակածից երկու անգամ երկար ես։

Վ․253

Մի մարդ շինարարության ժամանակ պարծենում էր բոլորին պատմելով իր անհավատալի ուժի մասին։Հանկարծ իր ընկերներից մեկի վրա ընկնում է նրա կողքը դրած մի ծանր գերան։ Տուժածը ցավից ձչում է բայց գլուխգովանը չի կարողանում օգնել։ Հանկարծ նրանց կողքով անցնող մի փոքրամարմին բանվոր մոտեցավ և հեշտությամբ բաճրացրեց գերանը։ Տուժած բանվրը գետնց բարճրանալով շնորհակլություն է հայտնում իր փրկչին իսկ ընկերոջը ասում է այսքան պարծեցար ,բայց չկարողացար օգնել ասացդ գործով չապացուցեցիր։Ասաց և հեռացավ։

Վ․254

Երևի անիմաստ է հաշվել, թե մոտավորապեոս երբ է ստեղծվել անիվը։

Ես մտածում էի, որ եթե հեծանիվ ունենաի ամեն ինչ ուրիշ կլիներ։

Ես փորցեցի սարքել հեծանիվը, բայց չքշվեց։

Վ․256

Նոյեմբերի  7- ին  Նյու Յորքից  դուրս  եկած  և  դեպի Ճենովա   ուղղություն   վերցրած  ՙՙՄերի  Սելեսթը՚՚ անձնակազմի  կողմից լքված  էր նրա   զիգզագ  ընթացքի  պատճառով: Ութ  մարդուց   բաղկացած  նավի վրա ամեն  ինչի  կարգին  լինելը և նավի  եղանակից  տուժած  չլինելը  վկայում են  անձնակազմի ճակատագրի  մասին: Օվվկիանոսում  հայտնաբերվելու օրվա չափը հակառակ է Ազորյան  կղզիների և Պորտ ուգալիայի  միջև հայտնաբերվելուն:

Վ․257

-Ով է հայտնաբերել պաղպաղա կը

 -հին չինացիները

 -ինչպես

 -ձյունը լիմոնի, նարնջի կտորների ու նռան հատիկների հետ խառնած  գործածել  են:

Վ․258

.Քյենիայի,Կամերոնի, Կոնգոյի որոշ մարզերում  բնակվում  են  օձի գլխով, հաստ  մա շկով կենդանիներ, ոչ ոք չի հանդգնում մտնել այդ հրեշների թագավորությունը, սակայն  երբեմն  հայտնվում են մարդկանց բնակավայրերում  և գյուղը սարսափի մատնված  փախչում է:

Վ․260

Մի անգամ, քննություններից առաջ, Էյնշտեյնին հարցրեցին, թե դժվար է լինելու քննության հարցերը: Էյնշտեյնը պատասխանեց, որ ճիշտն նույն հարցերն է տալու, ինչն անցած տարի: Նրանք  ասաց, որ սակային եթե այդպես անեն, նույն պատասխաններյ կլսեն: Էյնշտեյն ասաց, որ նրանք սխալվում են, հարցերի պատասխանները նույնը չպիտի լինեն, քանի որ գիտությունը այս մի տարում մեծ քայլերով առաջ են գնացրել:

Վ․261

Գայլը սպասում էր, որ այծյունը ննջի, որ նրան բռնի և ուտի: Այծյունը նրա միտքն իմացիել էր ու չէր քնում օրեր ու օրեր, մինչև որ գայլն ինքն թմրեց ու նինջեց: Այն ժամանակ եկավ առյուծն ու կերավ գայլին:

Վ․266

Փակագծերում գրված են պատմական տեղեկություններ։

Վ․268

պահո, այդպիսի բան չէի սպասի, իր կյանքը չի կարեվորում։

Վ․269

Նվարդը,ներս մտնողը,բժշկի դուստրն է:Իր սիրելի գիրքը,  «Գանձերի կղզին» նվիրեց ընկերոջը:Մեր հարևանուհին,Նոյեմ տատիկը,ութսունն անց առույգ կին է:Մեր դիմացի լեռը,Խուստուփը,երկար ժամանակ է ծածկված մնում ձյունով::Իշխանին,փառատենչ բռնակալին,ծերունին պատմեց հուշարձանների մակագրությունների մասին:Նա առաջին անգամ տեսավ ծովափնյա մեծ քաղաքը,Օդեսան:Աստծուն լսելի եղան Օմար Խայամի,Խորասանի մեծ բանաստեղծի զղջումն ու իմաստալից խոսքերը:

Վ․271

 ՈՒղի-Մայրուղի,ախտ-դրախտ,թիռ-ուղաթիռ,աղտ-թքաղտ։ 272․Խելամիտ գովազդի շնորհիվ,<<Ֆուձի>> հյուրանոցը Ֆուձիյամա լեռան վրա 3776 մետրանոց գագաթի շրջակայքի բազմաթիվ հյուրանոցներից ամենահաջողակն է։ Գովազդը հետևյալն է,<<Եթե ձեր համարի պատուհանից Ֆուձիյաման դիտելուն վատ եղանակը խանգարի, հյուրանոցը ձեր վճարած վարձը կվերադարձնի>>։Իսկ տեսանելիությունը տասնյոթ տարվա ընթացքում ընդամենը տասնհինգ օր է վատ եղել։ 273․Ա․Սուրենին՛ ակումբի նախագահին, կհամոզենք։ Բ․Սուրենին․ակումբի նախագահին կհամոզենք։ Պատ․Ա․բացահայտում է որ Սուրենին ակումբի նախագահն է։ իսկ Բ-ն թվարկում է։ Ա․Սիմինդրի խիտ արտից դուրս եկավ մի ջահել կին՛ եղեգի պես ճոճելով բարակ իրանը։ Բ․Սիմինդրի խիտ արտից դուրս եկավ մի ջահել կին՛ եղեգի պես՛ ճոճելով բարակ իրանը։ Պատ․Ա․Կինը եղեգնի պես։ Բ․Կինը եղեգնի պես մարմին ունի։ 274․Մոտավորապես վաթսունհինգ միլիոն տարի առաջ մեր մոլորակի կենդանիները զանգվածաբար ոչինչացել են երկնաքարի մոլորակի վրա ընկնելու պատճառ։Գիտնականների մի խումբ հետաքրքիր կարծիք է հայտնել։Ուղղակի աղետից հետո փոշու այնքան հոծ ու խիտ շերտ է պատել երկիրը։Դրանիցել և ջերմությունն է զգալիորեն նվազել և խավար է եղել։Դինոզավրերի ամանակաշրջանի շատ կենդաինիներ,չեն կարողացել հարմարվել պայմ աններին և ոչնչացել են։ 275․Գայլն անցնում էր մի վրանի մոտով, նա տեսավ, որ այնտեղ հովիվները գառան միս են ուտում,այս փաստն անարդարացի թվաց ու շատ նեղացրեց գայլին։Նա մոտեցավ հովիվներին ու բողոքեց

Վ․276

Հարավային Աֆրիկայում կա բույս։ Այդ բույսը սնվում է միայն թիթեռներով։

Անգլիայում մեծ համարում ունի խոլորձ ծաղիկը։ Նա ունի հազար տեսակ։

Առավել արժեքաավոր է այդ տեսակը։ Նրա հոտը միշտ փոխվում է։

Մոնղոլիայում երկարակյացներն կան։ Նրանց միջին տարիքը անցնում է հարյուրը, չկա տղամարդ։

Արդեն գիտական պատասխան կա այդ հարցին։ Հարցն հետևյալն է, թե որ տարիքից են երեխանները սկսում հեքիաթ սիրել։սիրել։

Վ․278.բ կետը

Վ․279

Նկարը պատին ամրացվել է պապիս ձեռով:

Այս գիրքը կարդացվել է նաև ընկերոջս կողմից:

Ոտքերը թրջվել էր առավոտյան ցողով:

Շունը ծառից կապվել էր տերից:

Առավոտվա դեպքը պատմվում էր տարբեր մարդկանց տարբեր ձևով:

Սարքերը թեթև ցնցումից գրանցվեցին:

Սպասվող փոթորկի մասին մարդիկ զգուշացվեցին աշխատակիցներից

Անտառում երեխան գտնվել էր որսորդներից

Տղան միշտ կախարդվում էր նույն երազով:

Քարերը տաշվում ու իրար կողքի էր դրվում վարպետի խնամքոտ ձեռքով

Շինարարությունն ավարտին հասցվեց

հանդիպումը հետաձգվեց:

Վ․280

Նա թագավորին նամակ էր գրել միայն իր որդու՝ Եգորի մասին։

Նա թագավորին նամակ էր գրել միայն իր որեու, Եգորի մասին։

Վաղուց չէր տեսել ընգերոջը՝ Վարդանին։

Վաղուց չէր տեսել ընգերոջը, Վարդանին։

Նուբարենց տունը համարյա ամեն օր լի էր հյուրերով՝ Ջավենի ընկերներով։

Նուբարենց տունը համարյա ամեն օր լի էր հյուրերով, Ջավենի ընկերներով։

Իշխանը կանչեց բերդապետին՝ Վահրամին մի անգամ, ևս զգուշացնելու գիշերային արկածի մասին։

Իշխանը կանչեց բերդապետին, Վահրամին մի անգամ, ևս զգուշացնելու գիշերային արկածի մասին։

Վ․281.ա»Պահակը պետք է այդքան միամիտ չլինի, որովհետև մարդիկ իրենց անվտանգությունը վստահել են իրեն:

բ»Խորամանկ գող,միամիտ պահակ,ողբացող մեծատուն, լացող ու անիծող կին

գ»բակ

դ»Գողը նկատի ուներ որ առավոտյան կտեսնեն տունը թալանված ու լացն ու ողբը կդնեն,իսկ պահակը հասկացավ որ առավոտյան կիմանան հարուստի մահվան մասին ու կլացեն:

283.ա»Պեկինում ամենահին հեքիաթային տաճարը

        բ»Բաբելոն քաղաքի վերակառուցման համար կպարգևատրվի այն մարդը,,ով կբացահայտի կախովի այգիների ջրելու գաղտնիքը

Վ․284.ա»բաց այգի, լուսաբաց

բ»նայվածք, հեռատես

գ»մի պահ, ակնոց

դ»ոխակալ, բծախնդիր, փնտրող

Վ․285

Անհավատալի է, բայց Անտարկտիդայի սառցածածկույթի տակ հայտնաբերվեցին  կենդանիների և ծառերի մնացորդներ: Վերջին եզակի գտածոն դա երեք մետր վաթսուն սանտիմետր բարձրություն ունեցող փետրավոր գիշատիչ մողես է, ձիու գլխից մեծ գլուխ ու արծվի կտուց ունի:

Վ․286

Այնտեղ գնաց, որտեղ ոչ մեկը չէր գնացել։

Այնքան ուժեղ եմ, ինչքան ցուլը։

Երբ գնում էի փողոցով, հենց այդ ժամանակ իմ ընկերը հակառակ ուղությամբ էր գալիս։

Այնպես էի ջղայն, ինչպես կատաղած վագռը։

Վ․287

Ճապոնիայի գյուղատնտեսության նախարարությունը ուտելի ծաղիկների մշակման հստակ ծրագիր է մշակել։ Բանն այն է, որ Ճապոնիայում մոդայիկ է դարձել քրիզանթեմից ու վարդի տերևներից ճաշեր պատրաստելը։

Ալեկսն էլ ասում է, որ ռեստորաններում խոհարարները յուրաքանչյուր ճաշատեսակի մեջ մեխակի կամ նարդոսի եփուկ են ավելացնում։ 

Վ․288.Բոլորովին հանգիստ Մանեն կարդում էր ,նրա ձայնը հնչում էր հարթ ու հավասար:

Վարդանին նորից հանդիպեցինք ձորում,այգուց դուրս եկած միջահասակ մարդուն:

 Հակոբի որդիները Արամն ու Արեգը աճեցնում էին խնձորենիները:

Ճաղատ գլխով ու երկար բեղերով մի մարդ,երկաթուղու վարչության կառավարիչը և մյուս հյուրերը երգում. էին:

Աներս նորից ամուսնացել է այդ կնոջից,Սառայի մորից հետո:

Վ․289. -Հիացած եմ դաշնակահարի կատարումով

         -Ինձ էլ ջութակը շատ դուր եկավ,ընդհանուր համերգային ծրագիրը կատարյալ էր:

Վ․290.Այ քեզ զարմանալի պատմություն,Արամը տանը սպասում էր:

         Նրա հետ երեկ էի պայմանավորվել,վերջապես գործընկերս եկավ և մենք տանից դուրս եկանք:

Ընկերը այլայլված քայլում էր անկյունից անկյուն,վախից գլուխը կորցրել էր:

Նրա  անունը պարզվեց ,Մարինե է,Մարինեն գեղեցիկ ու պայծառ աչքեր ուներ:

Աղջիկն անսպասելիորեն ժպտաց ու պարզեց ձեռքը,նա զարմանալի պայծառ ժպիտ ուներ:

Ես հենց նրան էլ սպասում էի,տղայի այդ արարքի մասին ինձ պատմել էր նրա մայրը:

Վ․292.   Վերաբերվել

Ինչնին առնչություն ունենալ.  ում հետ կապ ունենալ,  ում վերաբերմունք ցուցաբերել.։

Վ․293.Այդպիսի տղային պետք է փնտրել, ջունգլիներում և անապատներում:

Քարավանը ծանր-ծանր առաջ էր շարժվում, դեպի քարքարոտ ճանապարհներ:

Նրան անապատում հանդիպեցի, քարի վրա նստած:

Առավոտից պատմեց այդ պատմությունը, մոտ քսան անգամ:

Արդեն ուշ էր, այնքան որ սպասել հնարավոր չէր:

Թոռան գալը տատին կուրախացնի, մոտ հազար անգամ:

Մի՛թե այդքան սիրում էր կատվին, այնքան ինչքան իր ընկերոջը:

Նավը հեռացավ, այնքան հեռու, որ այլևս չէր երևում:

Վ․297.

Անցավ

Գլխիս ցավը անցավ,ժամաանակս անիմաստ անցավ,ինչոր մեկը բոլորին վազելով անցավ։

Հավը կարող է տասերեք վարկյան թռնել։Ռոբերթը իր կոշիկները տարավ կոշիկ կարողի մոտ։

Վ․300

Անդրկովկաս, անդրադարձ, անդրաշխարհ, հակահարձակ, հակադարձ, հակադրել, հակակշիռ, համարձակ, համատարած, ենթադրել, նախահարձակ, ներդնել, ներմուծել, ներաշխարհ։

Վ.304

Լիբիական մեռյալ անապատի տաք ավազների մեջ,տասնյակ կիլոմետրեր զարմանալի կանոնավոր սարեր են ձգվում: Բուրգերն են՝ եգիպտական թագավորների դամբարաները: Ահռելի ու մեծասքանչ այդ բուրգերը ասես թե անապատի ավազներից են ելնում ու ճզմում մարդուն իրենց անսովոր չափերով ու խիստ ստվերագծերով: Բուրգի ներքևում կանգնած՝ դժվար է մտածել , որ այդ հսկայական քարե սարերը մարդու ձեռակերտեր են: Այն ժամանակ դրանք առանձին քարաբեկորներով են կառուցվել: Մեր օրերում երեխաները այդպես խարանարդիկներով են բուրգեր կառուցում:

Վ․306

Վաղուց ի վեր դելֆիններից զարմանահարաշ պատմությունների նման հեքիաթներ են պատմում:

Ըստ հունական լեգենդի, մի դելֆին, ամեն օր մի տղայի ծովածոցն անցկացնելով տանում էր դպրոց ու հետ բերում:

Նոր Զելանդիայի ծովակալության ծովածոցում, մի դելֆին,ում անունը Պիլորուս Ջեկ էր, երեսուն տարի շարունակ ուղեկցում էր նավերին և նրա պաշտպանությունը մշակված էր օրենքով:

Վ․309

Ընկերդ մենակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով:

Որսս իր ոտքով եկավ:

Ծովի բնակիչներս ծովից ենք հանում մեր սնունդն ու հարստությունը:

Մեր ամենաուժեղ մարզիկն հաղթանակով պիտի գա:

Ծեր որսորդս կյանքում շատ բան տեսել:

Մեր շնորհալի տղաներն խոսք դեռ չեն ասել:

Սիրտդ քար է , քար:

Ձեռքդ ընկնողի պրծում չկա:

Վ․310

Թանգարանի սրահներից ամեն մեկում ցուցադրվող վեց տասնյակ առարկա կա:

Դպրոցի ամեն դասարանում տասնհինգ սեղան է դրված:

Յուրաքանչյուր երամում տասնհինգական կռունկ է:

Այնտեղ ամեն գետ երեքական վտակ ունի:

Վ․312

Հին Բաբելոնի հարստությունն ու պերճությունը դեպի իրենց էին գրավում ճամփորդներին: Նրանք գալիս էին իրենց աչքերով տեսնելու քաղաքի սքանչելի պարիսպները. որոնց վրայով մի քանի կառք կարող էր կողք-կողքի ընթանալ:

Սակայն ճամփորդներին ամենից ավելի դյութում էր Նաբուգոդսնոսոր թագավորի հիազմայլ պալատը: Պալատի կողքին վեր էր խայանում շլացուցիչ մի կերտվածք՝ կախովի այգիները: Թագավորը դրանք արարել էր իր սիրելի կնոջ համար: Թագուհին մեդացի էր՝ իր հայրենիքի զմրուխտ լեռներին ու անտառներին սովոր: Հեղձուցիչ ու անտառազուրկ Բաբելոնում կարոտում էր Մեդիայի լեռնային անտառների զեփյուռին ու շվաքին : Կնոջ տխրությունը նվազեցնելու համար Նաբուգոդսնոսորը որոշեց նրան կարծես լեռներից բերված ամբողջ մի օազիս ընծայել: Եվ կամարակապ չորս հարկերից բաղկացած լայն աշտարակի վրա ստեղծվեցին նշանավոր կախովի պարտեզները: Հասարակ մահկանացուների համար պարտեզները մտնելը շատ խրթին էր. չէ որ դրանք արքայակն պալատի բարձր պարիսպների ետևում էիր, իսկ մուտքը պահպանում էր քստմնելի պահակախումբը:

Այսպիսի պարտեզներ ամբողջ աշխարհում ոչ մի տեղ չեն եղել. դրանք հիասքանչ էին մտածված և հեքիաթային գեղեցկություն ունեին . իզուր չէ, որ ներառվել էին աշխարհի յոթ հրաշալիքների շարքը:

Վ․315

Հեռագիրը, որին բոլորը արդեն մի քանի օր է ինչ սպասում էին, բերել էին գիշերը:

Ծաղիկը՝ բոսորագույն ու փարթամ, դաշտում կարծես միակն էր:

Աշունը շուկան լցրել է մրգերով ՝ առատ ու բազմատեսակ:

Նրա հիասթափությունը մատնում էին աչքերը՝ թախծոտ ու հուսալքված:

Մի ժպիտ՝ խորհրդավոր ու ամոթխած, թառել էր դեմքին:

Ա. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյուղ կա, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում է, այլև պատժվում: Գյուղացիներից ո´վ էլ լինի, եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին բռնվի, կտուգանվի: Սակայն վերջին տարիներին Հունդեր գյուղում միայն մի դեպք եղավ, որն արժանացավ պատժի: Բնակիչներն արդեն վարժվել են այն մտքին, որ ծխողներն իրենց գյուղում տեղ չունեն: Հնաբնակները պատմում են, որ ծխելու սովորություն չունենալը շատ վաղուց է սկիզբ առել և սերնդից սերունդ փոխանցվել: Այժմ ոչ ոք չի հիշում թե ե´րբ և ինչ պատճառով է առաջացել այդ լավ սովորույթը:

Բ. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյուղ կար, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում էր, այլև պատժվում: Գյուղացիներից ո´վ էլ լիներ, եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին բռնվեր, տուգանվում էր: Սակայն վերջին տարիներին Հունդեր գյուղում միայն մի դեպք էր եղել, որն արժանացել էր պատժի: Բնակիչներն արդեն վարժվել էին այն մտքին, որ ծխողներն իրենց գյուղում տեղ չունեին: Հնաբնակները պատմում են, որ ծխելու սովորություն չունենալը շատ վաղուց սկիզբ էր առել և սերնդից սերունդ էր փոխանցվում: Ոչ ոք չէր հիշում,  թե ե´րբ և ինչ պատճառով էր առաջացել այդ լավ սովորույթտը:

Ա տեքստ ներկա։

Բ տեքստ անցյալ։

Վ․317

Այ աղվեսներ, ձեռք քաշեք ձեր պոչերից,հրեն գյուղի շները կատաղած ձեր կաղմն են վազում:

Ութ տարի մնացի այդ երկրում, բայց այն այդպես էլ ինձ հարազատ երկիր չդարձավ:

Բոբն արագ վազեց հանդերձանքի կույտի մոտ՝ փնտրելու իր սև տաբատը:

Նա ուժ հավաքեց, որպեսզի կարողանար պատմել ողջ ճշմատրությունը:

Վ․318

Հայրն ու մայրը ողջունեցին մեզ, համբուրեցին, շնորհավորեցին իրար: 

Հայրն ու մայրը ողջունեցին, մեզ համբուրեցին, շնորհավորեցին իրար: 

Հայաստանը, ուր որոշել էր գնալ, մանուկ հասակից չէր տեսել: 

Հայաստանը, ուր որոշել էր գնալ մանուկ հասակից, չէր տեսել: 

Նրանց ոտների տակ մի պահ մթագնում էին ձորերը, անտառները, սևանում էին ամպերի արանքում բեկբեկված շողերի փայլի մեջ: 

Խաղաղ գիշերվա մեջ՝ թույլ լույս արձակելով, երկու աստղ էր պլպլում Ծիծեռնավանքի ծուռ խաչի վրա:

Խաղաղ գիշերվա մեջ թույլ լույս արձակելով` երկու աստղ էր պլպլում Ծիծեռնավանքի ծուռ խաչի վրա:

Ծովափին կանգնած` աղջիկը հայացքը հառել էր հեռու հորիզոնին: 

Ծովափին կանգնած աղջիկը հայացքը հառել էր հեռու հորիզոնին: 

Վ․320

Ա. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյուղ կա, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում է, այլև պատժվում: Գյուղացիներից ո´վ էլ լինի, եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին բռնվի, կտուգանվի: Սակայն վերջին տարիներին Հունդեր գյուղում միայն մի դեպք եղավ, որն արժանացավ պատժի: Բնակիչներն արդեն վարժվել են այն մտքին, որ ծխողներն իրենց գյուղում տեղ չունեն: Հնաբնակները պատմում են, որ ծխելու սովորություն չունենալը շատ վաղուց է սկիզբ առել և սերնդից սերունդ փոխանցվել: Այժմ ոչ ոք չի հիշում թե ե´րբ և ինչ պատճառով է առաջացել այդ լավ սովորույթը:

Բ. Հնդկաստանում Հունդեր անունով մի գյուղ կար, որտեղ ծխելը ոչ միայն արգելվում էր, այլև պատժվում: Գյուղացիներից ո´վ էլ լիներ, եթե ծխախոտը կամ ծխամորճը բերանին բռնվեր, տուգանվում էր: Սակայն վերջին տարիներին Հունդեր գյուղում միայն մի դեպք էր եղել, որն արժանացել էր պատժի: Բնակիչներն արդեն վարժվել էին այն մտքին, որ ծխողներն իրենց գյուղում տեղ չունեին: Հնաբնակները պատմում են, որ ծխելու սովորություն չունենալը շատ վաղուց սկիզբ էր առել և սերնդից սերունդ էր փոխանցվում: Ոչ ոք չէր հիշում,  թե ե´րբ և ինչ պատճառով էր առաջացել այդ լավ սովորույթտը:

Ա տեքստը գրված է` ներկայով, իսկ Բ տեքստը` անցյալով:

Վ․323

Հենրի Ռաուլինսոնը անգլիական մի նավում նավաստի էր, որն ուշադիր ականջ էր դնում տախտակամածին նստած ուղևորների խոսակցությանը: Նրանք ամեն տեսակի տարօրինակ հրաշքներ էին պատմում: Նա սկսեց երազել հեռավոր ճամփորդությունների ու արկածների մասին: Նա որոշեց այդ գերությունից դուրս պրծնել լայնարձակ աշխարհ:

 Վ․325

Մի աղքատ տղա դեղատնից գողանում է մորն անհրաժեշտ դեղորայք, քանի որ գումար չուներ որպեսզի վճարեր, սակայն դեղատան աշխատակիցը նրան հետապնդում և բռնում է: Մոտակայքում գտնվող խանութի տերը ականատես է լինում այս ամենին և համոզում է դեղատան աշխատակցին, որ ոստիկաններ չկանչի և վճարում է դեղորայքի գումարը, ապա հարցուփորձ է անում տղային և իմանալով գողության պատճառը, մի մեծ տոպրակ ուտելիք է լցնում և տալիս տղային: Եվ այսպես դեռ երկար ժամակ տղան գալիս էր խանութ ու վերցնում իր համար դրված ուտելիքներով տոպրակը: Տարիներ անց, խանութպանը սրտի կաթված է ստանում, նրան տանում են հիվանդանոց ուր բժիշկներ ասում են , որ նրան շտապ թանկարժեք վիրահատություն է անհրաժեշտ, բայց նրա ընտանիքը այդքան գումար չուներ:

Առավոտյան , երբ ընտանիքի անդամները գալիս են հիվանդանոց, նրանց է մոտենում բժիշկը և տեղեկացնում , որ վիրահատությունը բարեհաջող է անցել, որ վիրահատության գումարը վճարված է և հանում է դիմակը: Նրանք ճանաչում են տղային, որ տարիներ առաջ ամեն օր գալիս էր իրենց խանութ ու տանում իր համար անվճար դրված ուտելիքներով լի տոպրակը:

Վ․328

Լավություն արա գցիր ջուրը, մի օր դուրս կգա:

անակնկալ, անըմբռնելի, օրըստօրե, ակնթարթ, անընդմեջ, լուսնկա, մթընկա, համընդհանուր, մերթընդմերթ, անընթեռնելի, ակնհայտ, անընդհատ, անհյուրընկալ, սրընթաց,

Վ․330

Ա. Գերմանիայի դպրոցներում կատարված ուսումնասիրություններից պարզվեց, որ քաղաքի երեխանները գյուղական կյանքի մասին ոչ մի պատկերացում չունեն:

Օրինակ, նրանցից շատերը կարծում են , որ կաթը պատրաստվում է ֆաբրիկայում:

Կրթության նախարարությունը, դրությունը շտկելու նպատակով, պահանջել է, որ բոլոր քաղաքների կենդանաբանական այգիներում կովեր ցուցադրվեն և օրվա մեջ երեք անգամ կազմակերպվեն նրանց կիթը:

Բ.

Ա. Գերմանիայի դպրոցներում կատարված ուսումնասիրություններից պարզվել էր, որ քաղաքի երեխանները գյուղական կյանքի մասին ոչ մի պատկերացում չունեին:

Օրինակ, նրանցից շատերը կարծում էին , որ կաթը պատրաստվում էր ֆաբրիկայում:

Կրթության նախարարությունը, դրությունը շտկելու նպատակով, պահանջել էր, որ բոլոր քաղաքների կենդանաբանական այգիներում կովեր ցուցադրվեին և օրվա մեջ երեք անգամ կազմակերպվեին նրանց կիթը:

Ա նախադասությունները ներկա ժամանկով են, իսկ Բ՝ անցյալ:

Վ․332

քամի-մրիկ

ձայն-գոչյուն

վախ-սարսափ, սարսուռ

տգեղ-գեշ

շատ-լիքը

ցանկություն-իղձ

ծիծաղել-խնդալ

Աղբյուր՝https://bararanonline.com/

Վ․335

Մարտիկ,դասիչ,արտասահման,սահմանային,երախտիք

Վ․336

կռիվ-կռվել,կռվին

հաշտություն-հաշտությանը

ձեռք մեկնել- ձեռք մեկնելու

փոխել- փոխվելու, փոխվելուն

քննարկել- քննարկմանը

դիմագրավել-դիմագրվել,դիմել 

Աղբյուր՝https://bararanonline.com/

 Վ․339

կարտահայտեն, կստեղծեն, կկարողանան:

կարտահայտեին, կստեղծեին, կկարողանային:

Ա և Բ ի տարբերությունը նրանում է, որ Ա-ապառնի, Բ-անցյալ

Վ․340

Մի առիթով Սոֆոկլեսն ասաց,  որ ինքը մի ստեղծագործության երեք տողի վրա երեք օր աշխատել է: 

-Երեք օ՜ր,- բացականչեց  մեկ ուրիշ բանաստեղծ և ավելացրեց , որ նույն ժամանակ ինքը հարյուր տող կստեղծեր: 

Սոֆոկլեսը պատասխանեց, որ միանգամայն հնարավոր է, բայց այդ ստեղծագործությունն ընդամենը  երեք օր կապեր: 

Վ․342

1․Ինչ է իրական ընկերությունը

2․Ընկերությունը ժամանակով է չափվում

3․Իրական ընկերությունը արարքներով են ստուգում

Վ․344

թրջել-թրջվել

հեռացնել-հեռացվել

մաքրել-մաքրվել

սիրել-սիրվել

հուզել-հուզվել

Վ․346

ԸնԹացք,ընԴարձակ,անընԴՀատ,ընԴմիջել,ընԴՀանուր,ընԴամենը,ընԹանալ,ընԹրել,ակնԹարթ,անդաԴար,ընԹերցել,ընԴառաջ,անընԹեռնելի։

Վ․349

Միջամտելու անհրաժեշտություն չկա։

Կարիք կա միջամտելու։

Հարկ կա խանգարելու։

Վ․350

Վ․361

Մեր երկրային պատկերացումների բեռի տակ կքված, չէինք հավատում, որ մեր մոլորակից այն կոմ, ուրիշ կյանք կա։

Առանց անիվների տրանսպորտի հնարավորություը, շարժվելու, անհետանում է։

Անիվ չունեցող մեքենան, անիմաստ է գնել։

Տեղից տեղ փոխադրվելիս մարդու կամ ձիու քայլելուն նմանվող շարժումներ է անում, որոշ կապիկներ, նրանք շատ նման են մարդկանց։

Օգտվելով, լիանաների լայն ճոճումներից։ Օդային բարձեր ունեցող կապիկները, շատ արագ են տեղաշարժվում։

Վ․364

Կպահանջվի, կլինի, մտցրեց, որոշում, չեն զգում, ինչ աներ, ինչպես աներ, ետ բերեր, զոհերին տարեց,միացավ, կանեիր, նվիրեին, ունենաի, չեմ տա։

Վ․366

Հենց որ դու կդառնաս 18 տարեկան, կկարողանաս գալ հետս։

Դու դեղ 18 տարեկան չես, անյպես որ, դեռ չես կարող հետս գալ։

Երբ կլինես 18 տարեկան, կարող ես հետս գալ, մինչդեռ մնա տանը։

Քանի դեռ 18 տարեկան չես, մնա տանը։

Դու 17 տարեկան ես թե  18։

Դու հասկացար, որ մինչև 18 տարեկան, պետք է տանը մնաս, թե նորից կրկնեմ։

Վ․367

Հնարավոր է, որ Փղոսկրի Ափն կարող է առանց փղերի մնալ։ Բնապահպաններն արդեն մտահոգ են, քանի որ վերջին տասնամյակում փղերի թվաքանակը երկրում պակասել է, ութ հազարից իջել երեք հազարի։

Ներկայումս փղերի ոչնչացման պատճառ է դարձել որսը, քանի որ նրանց ոսկորները շատ թանկարժեք են։ Փղերին վտանք է սպառնում նաև շատ ուրիշ վայրերում, նույն պատճառով ՝ որս։ Որսորդները փղերից ստացաց ոսկորները մաքսանենգաբար հասցնում են մինչև Փարից, Լոնդոն ու Տոկիո և վաճառում են։

Վ․361

Մեր երկրային պատկերացումների բեռի տակ կքված, չէինք հավատում, որ մեր մոլորակից այն կոմ, ուրիշ կյանք կա։

Առանց անիվների տրանսպորտի հնարավորություը, շարժվելու, անհետանում է։

Անիվ չունեցող մեքենան, անիմաստ է գնել։

Տեղից տեղ փոխադրվելիս մարդու կամ ձիու քայլելուն նմանվող շարժումներ է անում, որոշ կապիկներ, նրանք շատ նման են մարդկանց։

Օգտվելով, լիանաների լայն ճոճումներից։ Օդային բարձեր ունեցող կապիկները, շատ արագ են տեղաշարժվում։

Վ․364

Կպահանջվի, կլինի, մտցրեց, որոշում, չեն զգում, ինչ աներ, ինչպես աներ, ետ բերեր, զոհերին տարեց,միացավ, կանեիր, նվիրեին, ունենաի, չեմ տա։

Վ․366

Հենց որ դու կդառնաս 18 տարեկան, կկարողանաս գալ հետս։

Դու դեղ 18 տարեկան չես, անյպես որ, դեռ չես կարող հետս գալ։

Երբ կլինես 18 տարեկան, կարող ես հետս գալ, մինչդեռ մնա տանը։

Քանի դեռ 18 տարեկան չես, մնա տանը։

Դու 17 տարեկան ես թե  18։

Դու հասկացար, որ մինչև 18 տարեկան, պետք է տանը մնաս, թե նորից կրկնեմ։

Վ․367

Հնարավոր է, որ Փղոսկրի Ափն կարող է առանց փղերի մնալ։ Բնապահպաններն արդեն մտահոգ են, քանի որ վերջին տասնամյակում փղերի թվաքանակը երկրում պակասել է, ութ հազարից իջել երեք հազարի։

Ներկայումս փղերի ոչնչացման պատճառ է դարձել որսը, քանի որ նրանց ոսկորները շատ թանկարժեք են։ Փղերին վտանք է սպառնում նաև շատ ուրիշ վայրերում, նույն պատճառով ՝ որս։ Որսորդները փղերից ստացաց ոսկորները մաքսանենգաբար հասցնում են մինչև Փարից, Լոնդոն ու Տոկիո և վաճառում են։

Վ․368

Ֆրանսիացի քիմիկոսները զարմացրեցին աշխարը։Նրանք ստացան շաքարի փոխարինիչ։ Եվ ոչ թե մեկ, այլ մի քանի։ Փոխարինիչները նաև գերազանցում են սովորական բուսաշաքարին։ Նրանք երկու հարյուր հազար անգամ ավելի քաղցր են։ 

Ֆրանսիացի քիմիկոսները զարմացրեցին աշխարը։Նրանք ստացան շաքարի փոխարինիչ։ Եվ ոչ թե մեկ, այլ մի քանի։ Փոխարինիչները նաև գերազանցում են սովորական բուսաշաքարին։ Նրանք երկու հարյուր հազար անգամ ավելի քաղցր են։

Վ․372

Բերեցի շան համար, կե՛ր։

Շահ ունենա, սիրտը կնվիրի ՝ այս տղան։

Դու մեր ձորերից չես հեռանա, չէ՞։

Երկնքո՛ւմ, շողացող աստղերից մեկն ընկնում է։

Ո՞վ է տվել Ձեզ այդ նամակը։

Վ․373

Բացի աղջիկից,Երկրին,Կարոտից,Ծառերը,Ընկերությանը,Վերաբերում է,Վերավերվում,Դասարանում է,Ձեռքում էր,Անգլերենին,Այդ

Վ․379

Ա)

Իմ առավոտը սկսվում է 7:30, ես առթնանում եմ ժպիտով, քանի որ պետք է գնամ դպրոց, իսկուրախ եմ, որովհետև պատրաստ եմ դասին, այդ զգացմունքը ինձ ուրախացնում է:

Բ)

Ես արդեն հոգնել եմ, 10 տարի նույն բանը, ամեն առավոտյան արթնանալ, գնալ դպրոց, գալտուն, անել տնային  աշխատանքը և ինձ չի մնում ազատ ժամանակ իմհետաքրքրություններին:

Գ)

Ապրիլի 12, կարծես թե սովորական ուսուցման օր էր, բայց ոչ, այդ օրը ինչպես միշտ եսարթնացել էի, որպեսզի գնամ դպրոց, ճիշտն ասած լիովին մոռացել էի, որ այդ օրը իմ ծնունդնէ, ինչպես միշտ գնացի տուն, բայց դռան մյուս կողմում ինձ սպասում էր մայրիսկ տորթով ևնվերով:

Մի անգամ՝ ու երեկոյան, Ռեզերֆորդը մտավ լաբարատորիա։Թեև ուշ էր, բայց նա բազմաթիվաշակերտներից մեկը հակված էր գործիքների վրա ու ինչ-որ բան էր անում։

—Ի՞նչ եք անում այսքան ուշ․—հարցրեց գիտնականը։

—Աշխատում եմ․—հետևեց պատասխանը։

Ռեզերֆորդը զարմացավ․ ինչո՞ւ , ցերեկն ի՞նչ էիք անում։

—Աշակերտը պատասխանեց․— որ ցերեկն էլ է աշխատում։

—Վաղը առավոտյան էլ ե՞ք աշխատում ? :

—Այո՛ պրոֆեսո՛ր—հաստատեց աշակերտը ՝ հայտնի գիտնականի շուրթերից գովեստիխոսքեր լսելու հույսով։Ռեզերֆորդը մռայլվեց ու զայրացած հարցրեց․, թե իսկ երբ եք մտածում։

Վ․382

Պլատոնի Ատլանտիդան ամենազարմանալի ու հանելուկային լեգենդներից մեկը, ավելի քան երկու հազար տարի հուզում է մարդկությանը։ Երկուսուկես հազարամյակ շարունակ վեճեր են ծավալվում Ատլանտիդայի` այդ առեղծվածային «Երկրի» շուրջ, որտեղ հավանաբար պետք է փնտրել Արևելքի և Արնմուտքի խոշորագույն քաղաքակրթությունների արմատները։ սակայն այդ հեռավոր անցյալում Հին Եգիպտոսի պատմության առաջին հայտնի շրջանից էլ 4-5 հազարամյակ առաջ ամեն ինչ անէանում է անգիտության մշուշում։Այդտեղ թափանցելը դեռև անհնարին է։ Օվկիանոսների ստորջրյա խորությունները նույնիսկ քսանմեկերորդ դարի նախաշեմին շարունակում են մնալ մեր մոլորակի ամենաթույլ ուսումնասիրված բնագավառներից, սակայն հետազոտությունների շրջանակը աստիճանաբար նեղանում է, քանի որ ծովային երկրաբաններն ավելի ու ավելի ակտիվորեն են թափանցում այնտեղ։ Գլխավորն իհարկե դեռ առջևում է, չնայած Ատլանտյան օվկիանոսի երկրաբանական տարեգրության որոշ էջեր արդեն ընթերցված են։

Պլատոնը գրում է, որ Ատլանտիդայի մասին լսել է իր պապիս` Կրիտիոսից, իսկ վերջինս «իմաստունների իմաստուն» Սոլոնից։ դարավոր գաղտնիքը Սոլոնին են հաղորդել Նեղոսի դելտայում գտնվող Սաիս քաղաքի քուրմերը։Դեոևս մ. թ. ա. վեցերորդ դարում Սաիսի տաճարում, պահպանված քրմական գրքերում գրառումներ են եղել մարդկության պատմության վաղեմի իրադարձությունների վերաբերյալ, որոնց մասին Հելլադայում չգիտեին կամ գուցե արդեն մոռացել էին։Այնտեղ եղել են գրառումներ նաև Հերակլեսյան սյուներից, այն կողմ գտնվող ատլանտների հզոր տերության` Ջիբլարթարի նեղուց, ատլանտների ու հին հելլենների միջև եղած պատերազմների` Ատլանտիդայի կործանման մասին։

Վ․383

«Ապալոն-11» իր անկրկնելի տիեզերանակով ամերիկացի տիեզրագնացներ Արմսթրոնգը, անվախ Օլդրինը և Կոլինգը Լուսին էին թռչում:Առաջին երկուսն «Օրինակով» իջան Լուսին, իդկԿոլինգը տիեզերանավում մնաց:Երկիր հետ կապի երկու ալիք էր հաստատված:Դրանիցմեկը`հիմնականը,հեռստատեսության հետ էր, իսկ լրացուցիչ կապով միայն գեղեցիկկենտրոնն էր ազդանշան ընդհունում:Հետագայում այդ ազդանշաններն Ավստրալիայի ևՇվեյցարիայի ռադիոսիրողական էլ էին ընդհունուն:

«Օրիոնը» Լուսնի մակերևույթին վայրքջ կատարեց թե չէ, Արմսթրոնգը գոռաց: Նա ապշահարէր: Կապի լրացուցիչ գծին անցնելը միակ բանն էր, որ կարողացավ անել:Հիմնականհեռուստաալիքը լռում էր, իսկ լրացուցիչ նա գոռում էր «Շատ  եմ ուզում հասկանալ, թե սա ինչէ: Ուղիղ մեր դիմաց, խաենարանի մյուս կողմում, ուրիշ հսկայական տիեզեանավերի կան, ուայնտեղ մեզ են նայում»: Հետո ասաց. «Խնդրում եմ`հրամայել, որ Կոլինգը պատրաստ լինի»: Այնուհետև Օլդրինը, որն ավելի հավասարկշռված էր և զգացմունքներին գերի չէր դառնում, հաղորդում տվեց հիմնական ալիքով: նա քլ ստեպ-ստեպ լրացուցիչ էր անցնում ու ասում, որներսից առանձին փայլող բլոկներ է տեսնում: Հինգ ժամ պահածոյի տուփի նմանվող մոդուլիմեջ մնալուց հետո տիեզերագնացները Երկրից հրաման ստացան, որ դուրս գան ևաշխատանք սկսեն:

Տուրիզմը չի մահացել, և այն միշտ պետք է ապրի նույնիսկ կորոնավիրուսի պայմաններում: Այս մասին ապրիլի 8-ին Մինսկ-Երևան-Քիշնև-Մոսկվա-Թբիլիսի վիդեոհամաժողովի ժամանակ հայտարարեց Տուրիզմի հայկական ֆեդերացիայի նախագահ Մեխակ Ապրեսյանը:Նրա խոսքով՝ Հայաստանում հույս ունեն, որ աշնանը զբոսաշրջիկների այցելությունները կվերսկսվեն: Ապրեսյանը մասնավորապես հավաստիացրեց, որ Հայաստանում կա հակաճգնաժամային ծրագիր:

«Երբ կորոնավիրուսի նահանգի, բժիշկները համաձայնություն կտան, չվերթները կվերսկսվեն, և կվերսկսվեն տուրիստական հոսքերը»,- ասաց նա:

Խաղաքարերի պատմությունը, անզեն աչքով երևում է շախմատի և շաշկի խաղի նմանությունը, դրա մասին խոսում են և վանդակավոր տախտակները, և "սպիտակ" և "սև" թվերի բաժանումը և քայլերի հերթականությունը, և երկու խաղերի շատ այլ տարրեր: Եվ այդ համընկնումները բոլորովին պատահական չեն. խաղաքարերը ժամանակակից տեսքով ի հայտ են եկել ֆրանսիացիների շնորհիվ, որոնք մոտ 12-րդ դարում խաչեցին Եգիպտական Ալկերկը շախմատ խաղալով ։

Խաղաքարերի տեղաշարժման մեթոդը խաղադաշտով (անկյունագծով) վերցված է շախմատում թագուհու (ֆերզյա) շարժման կանոններից: Հենց այդ փաստն էր ժամանակին պատճառը, որ Անգլիայի որոշ հատվածներում խաղաքարերը մինչ օրս անվանում են "draughts" ՝ մի խոսքով, որը նշանակում է շախմատի թագուհու քայլը ։

"Շաշկի" խաղի ժամանակակից անվանումը հայտնվել է շախմատային տախտակը նշող բառից ՝ "checkered", որը թարգմանաբար նշանակում է "վանդակավոր" ։ Riot Pixels-ը Absolute Games-ի ՝ Ռուսաստանի խոշորագույն խաղային պորտալներից մեկի հեղինակների նոր նախագիծն է: Եվ ոչ միայն պարզապես նոր, այլ անհամեմատ ավելի հավակնոտ: Մենք ստեղծում ենք աշխարհում ամենալավ, բազմալեզու խաղային կայքը, որն անդադար լրացվելու է խմբագրության և օգտատերերի կողմից: Ներկա պահին դուք տեսնում եք նախնական տարբերակը, որը դեռևս հասանելի է միայն մի քանի լեզուներով և որտեղ կա պլանավորած հնարավորությունների ընդամենը 10% - ը

Harold James Ruthven Murray - ը, որը զբաղվում էր շախմատի և շաշկի պատմության ուսումնասիրությամբ, եկել է այն եզրակացության, որ խաղաքարերը աշխարհում շատ դանդաղ են տարածվել ՝ շատ ավելի դանդաղ, քան մյուս Սեղանի խաղերը: Այս խաղի մասին նա ընդամենը մի քանի հիշատակում է գտել 12-16-րդ դարերում։ Riot Pixels-ը Absolute Games-ի ՝ Ռուսաստանի խոշորագույն խաղային պորտալներից մեկի հեղինակների նոր նախագիծն է: Եվ ոչ միայն պարզապես նոր, այլ անհամեմատ ավելի հավակնոտ: Մենք ստեղծում ենք աշխարհում ամենալավ, բազմալեզու խաղային կայքը, որն անդադար լրացվելու է խմբագրության և օգտատերերի կողմից: Ներկա պահին դուք տեսնում եք նախնական տարբերակը, որը դեռևս հասանելի է միայն մի քանի լեզուներով և որտեղ կա պլանավորած հնարավորությունների ընդամենը 10% - ը

Եկեղեցու կողմից շաշկի խաղի արգելքի մասին տեղեկություններ չեն հայտնաբերվել։ Չնայած այդ ժամանակ եկեղեցին արգելում էր հին ու նոր խաղերից շատերը, այդ թվում ՝ խաղամոլները (խաղաթղթերը, ոսկորները) ու շախմատը ։

Հարոլդ Մյուրեյի հետազոտությունները վկայում են, որ 16-րդ դարում շաշկի հետ ինչ-որ բան է տեղի ունեցել, և խաղը սկսել է ժողովրդականություն ձեռք բերել և տարածվել Եվրոպայում:

Մոտ 1535 թվականին խաղաքարերի կանոններում ավելացնում են պայման. եթե մրցակցի խաղաքարը կարելի է հաղթել, ապա խաղացողը պարտավոր է դա անել ։ Այս կանոնը խաղի օգտագործվում է դեռևս անփոփոխ ձևով.

Շաշկու աշխարհի առաջին առաջնությունն անցկացվել է 1847 թվականին և հաղթել Շոտլանդիայի ներկայացուցիչ Andrew Anderson - ին, որը հաղթել է James Wyllie հայրենակցին: Խաղը տեղի է ունեցել ոճով "քայլիր, ինչպես դուր է գալիս". Այնուհետև մրցաշարերն ընթացան անընդհատ և հաղթողներ դարձան արդեն ոչ միայն Շոտլանդիայի, այլև այլ երկրների ՝ Անգլիայի, ԱՄՆ - ի և այլն:

Խաղ է շաշկի ոճով "քայլիր ինչպես դուր է գալիս", շատ դեպքերում օգտագործվում է սկսնակների համար և  հանգեցնում է ոչ-ոքի արդյունքների. Խաղաքարերում ոչ-ոքիով Խաղացված պարտիաների քանակը նվազեցնելու համար 1890թ. խաղի կանոններում մտցրել են երկշաբաթյա արգելք ՝ առաջին 2 քայլերն ընտրվել են պատահական։ Ավելի ուշ, 1934թ. - ին մտցվեց նաև եռագնաց արգելքի կանոն, որում առաջին 3 քայլերն ընտրվեցին պատահական, բայց արդեն թույլատրելի կոմբինացիաների ցանկից ։

Աղբյուր

COVID-19-ի ծանր ձև ունեցող հիվանդների մոտ թոքերի ախտահարումների պատկերը նման է բարձր բարձրության հիվանդության դրսևորմանը, այնպես որ բուժումը պետք է հարմարեցնի ոչ թե շնչառական, այլ թթվածնային անբավարարությունը, նկատել է Նյու Յորքի ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքի բժիշկ Քեմերոն Կայլ-Սիդդելը: Նրան մեջբերում է Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Սիբիրի բաժանմունքի "առաջին ձեռքից գիտությունը"հրատարակությունը:

Կորոնավիրուսային վարակով հիվանդների մեծ մասի մոտ արյան մեջ նվազում է հեմոգլոբինի մակարդակը ՝ սպիտակուցը, որը թթվածին է տեղափոխում և թոքերի մեջ գազափոխանակում է ապահովում, ասված է հրապարակման մեջ: Միաժամանակ, արյան մեջ բարձրանում է հեմոգլոբինի ոչ մեծ մասի մակարդակը, որը բաղկացած է երկաթի հետ պորֆիրինի համալիրից, երկաթի ազատ իոնները կապող ֆերիտինի սպիտակուցից և բորբոքման կենսաքիմիական մարկերներից: Գիտնականների խոսքով ՝ դա նշանակում է, որ օրգանիզմում ակտիվորեն ընթանում է հեմոգլոբինի ոչնչացումը, որը բորբոքային պրոցես է առաջացնում ։

Համակարգչային մոդել, որը ստեղծվել է չինացի գիտնականների կողմից, ցույց է տալիս, որ հեմոգլոբին կարող են հարձակվել ոչ թե իրենք են վիրուսային մասնիկների, իսկ վիրուսային սպիտակուցներ. Նրանցից ոմանք կապում porphyrine, իսկ մյուսները դուրս մղել է Գեմ երկաթ, շփվել սպիտակուցային բետա շղթաներով հեմոգլոբինի. Թոքերի բջիջներն արձագանքում են գազափոխանակման փոփոխությանը բորբոքման ուժեղացմամբ, և առաջանում է "անփայլ ապակու" էֆեկտը, որը նկատելի է թոքերի հիվանդների համակարգչային տոմոգրամներում, ասված Է հրապարակման մեջ:

Եթե այս վարկածը հաստատվի, դա կլինի հասկանալի է թերապևտիկ ազդեցություն հիվանդների Antimalarial դեղեր. Արդեն ապացուցված է, որ քլորոխինը, որը սպանում է էրիթրոցիտներում ապրող մալարիայի հարուցիչներին, կարող է կանխել կորոնավիրուսային սպիտակուցների հարձակումը գեների վրա: Իսկ հակավիրուսային ֆավիպիրավիրը կարող է ոչ միայն կանխել վիրուսի ներթափանցումը վանդակ, այլև արգելակել վիրուսային սպիտակուցների կապումը պորֆիրինի հետ, գրում է պարբերականը:

Մինչև մեկ տարեկան նորածինների կորոնավիրուսի նկատմամբ կայունությունը կարող է բացատրվել նրանով, որ նրանց արյան մեջ գերակշռում է ֆետալ հեմոգլոբինը, որը չի պարունակում բետա շղթաներ և, հավանաբար, անխոցելի է վիրուսային սպիտակուցների համար: Հեմոգլոբին առանց բետա-շղթաների սինթեզվում է նաև տալասեմիայով, Աֆրիկայի մալարիայի շրջաններում տարածված գենետիկ հիվանդությամբ հիվանդների մոտ – այդ երկրներում նշված է COVID-19-ի ցածր մակարդակը, գրում է "առաջին ձեռքից գիտությունը":

Աղբյուր

ProPublica Հրատարակության տվյալներով ՝ Սենատի հետախուզության կոմիտեն գլխավորող Ռիչարդ Բերրն այս տարվա փետրվարի 13-ին վաճառել է իրեն և իր կնոջը պատկանող բաժնետոմսերը, որոնց ընդհանուր արժեքը գնահատվում է 688 հազար դոլարից մինչև 1,72 մլն դոլար: Արժեթղթերը վաճառվել են 33 առանձին գործարքների ընթացքում:

Մեկ շաբաթ անց, ֆոնդային վաճառքի Burra ֆոնդային շուկան մի կտրուկ անկում, կորցնելով մոտ 30% արժեքի։

Հինգշաբթի NPR հանրային ռադիոկայանն իր կայքում հրապարակել Է փետրվարի 27-ին Հյուսիսային Կորոնայի նահանգում ընտրողների փոքր խմբի հետ բերրի հանդիպման գաղտնի ձայնագրությունը, որը ներկայացնում է սենատորը: Բերրը հայտարարել է, որ վիրուսը շատ ավելի ագրեսիվ է, քան "ինչ-որ բան, որին մենք բախվել ենք ժամանակակից պատմության մեջ" ՝ իրավիճակը համեմատելով 1918 թվականի համաճարակի հետ, որի զոհ են դարձել տասնյակ միլիոնավոր մարդիկ ամբողջ աշխարհում:

Ավելի ուշ Բըրրը Twitter-ի իր էջում գրել է, որ ռադիոկայանը "անպատասխանատու կերպով խեղաթյուրել է" իր ելույթի իմաստը:

Մեկ այլ սենատոր, երևում է խոշոր վաճառքի բաժնետոմսերի նախօրեին փլուզման բորսաներում, դարձել է նախկին ղեկավար կրիպտո արժույթի պլատֆորմի Bakkt Kelly Loffler, որը մտել է Սենատի այս տարվա սկզբին:

Փետրվարի 14-ից երեք շաբաթ առաջ Լոֆլերը վաճառել է 1,27 մլն դոլարից մինչև 3,10 մլն դոլար արժողությամբ թուղթ, գրում է The Daily Beast-ը: Վաճառքներն իրականացվել են առավելապես նրա ամուսնու ՝ Ջեֆրի Սփրեչերի անունից, որը ղեկավարում է Intercontinental Exchange ընկերությունը, որը կառավարում է Նյու Յորքի ֆոնդային բորսան և Bakkt-ը: Ավելի ուշ բաժնետոմսերը ներկայացվեցին որպես իրենց համատեղ գույք։

Լոֆլերի բաժնետոմսերի առաջին վաճառքն իրականացրել է հունվարի 24-ին, երբ տեղի է ունեցել Սենատի առողջապահության կոմիտեի փակ խորհրդակցությունը ՝ նվիրված կորոնավիրուսին: Այն ժամանակ նա Resideo Technologies թղթերը վաճառել էր 50 հազարից մինչև 100 հազար դոլարի չափով, դրանց գինը Այդ ժամանակից ի վեր ընկել է ավելի քան կրկնակի: Ընդամենը կատարվել է 29 նման վիրահատություն։

Աղբյուր

02.03.2020

1. Գտիր անցած դասի տեքստից դերբայական դարձվածները, որոշիր դրանց շարահյուսական պաշտոնը։

Հազար չորս հարյուր հիսունմեկ թվականի փետրվարի հինգին Փոքր Ասիա ուղարկված (որոշիչ) ծպտյալ սուրհանդակը սուլթան Մուրադի ավագ որդուն՝ քսանմեկամյա Մահմուդին, բերում է հոր մահվան լուրը: Որքան էր սպասել Մահմուդը այդ երջանիկ պահին, անրջել այդ օրը: Իր խորհրդականներին և մերձավորներին ոչ մի խոսք չասելով (ձևի պարագա) ՝ խորամանկ, եռանդուն իշխանը թռչում է նժույգին և քառատրոփ սուրում հոր պալատը՝ կանխելու ամեն ոտնձգություն գահի նկատմամբ (նպատակի պարագա): Արյունակից հնարավոր մրցակիցներին նախապես մեջտեղից վերացնելու համար (նպատակի պարագա) նա հրամայում է լողարանում խեղդել անչափահաս եղբորը, որից հետո նա այն աշխարհ է ուղարկում նաև վարձու մարդասպանին: Նստելով գահին (ձևի պարագա)՝ նա ծրագրում է նախ և առաջ գրավել Կոստանդնուպոլիսը՝ երբեմնի հզոր Բյուզանդիայի մայրքաղաքը: Այո, դժվար կլինի կործանելը, բայց Մահմուդի համար անկարելի ոչինչ չկա: Որպես հմուտ հոգեբան՝ գիտեր ինչով կարող է բորբոքել հսկայական բանակի մարտերում թրծված ոգին:

2. Տրված նախադասությունների մեջ գտիր դերբայական դարձվածները։ Բացատրիր կետադրությունը կամ դրա բացակայությունը։

1. Երեսնիվայր պառկած էին ընտանիք ու հարազատներ ունեցող ծանոթ ու անծանոթ մարդիկ:

Այստեղ հետադաս որոշիչ չէ, այդ պատճառով էլ կետադրություն չկա:

2. Խեղճացած այս պարոնը մի՞թե երեկ հարթակից հոխորտացողը չէ:

Այստեղ հետադաս որոշիչ չէ, այդ պատճառով էլ կետադրություն չկա:

3. Քո որոնածը ես չեմ, անշուշտ:

4. Այս իշխանիկն էլ ահա կցանականա հաճոյանալ Արշակին՝ նրա արքունիքում պաշտոն ստանալու համար:

Այստեղ հետադաս նպատակի պարագա է, գտնվում է նախադասության վերջում, այդ պատճառով էլ բութով անջատված է:

5. Գունավոր բծերով սփռոց հիշեցնող քարտեզի վրա նշված էին պատերազմի ուղիները:

Այստեղ հետադաս որոշիչ չէ, այդ պատճառով էլ կետադրություն չկա:

6. Ես ուզում եմ ավելի շատ նորածինների լույս աշխարհ գալը:

7. Անդրանիկի հանձնարարականով Լևոնն ամեն օր գնում էր կայարան՝ օրվա նորություններն իմանալու:

Այստեղ հետադաս նպատակի պարագա է, գտնվում է նախադասության վերջում, այդ պատճառով էլ բութով անջատված է:

8. Խաչքարերի անտառը երևի Վարդանանց նահատակներն են՝ քարացումից ասես կենդանացած:

Այստեղ հետադաս ձևի պարագա է, գտնվում է նախադասության վերջում, այդ պատճառով էլ բութով անջատված է:

9. Արդյոք ինքը հանցանք չի՞ գործում մարդու նկատմամբ՝ նրան դնելով այդ դժվարին ուղու վրա:

Այստեղ վերջադաս դերբայական դարձված է, այդ պատճառով էլ անջատցված է բութով:

10. Հավատքի զգացողությունը նրանց դրդում է աշխարհն ազատել անհավատների տիրապետությունից:

04.03.2020

1. Շարահյուսորեն վերլուծիր տրված նախադասությունները և կետադրիր։

Ճշմարտախոսության իր սկզբունքն այս անգամ էլ ամրապնդեց իր ունեցած արիությունը։

Սկզբունքն – ենթակա

Ամրապնդեց – ստորոգյալ

Իր – հատկացուցիչ

Ճշնարտախոսության – հատկացուցիչ

Այս անգամ էլ – ժամանակի պարագա

Արիությունը – ուղիղ խնդիր

Իր – հատկացուցիչ

Ունեցած – որոշիչ

Այդ հուշակոթողին մոտենալիս օդը դառնում է թափանցիկ ու զով։

Օդը – ենթակա

Դառնում է – ստորոգյալ

Թափանցիկ – որոշիչ

Զով – որոշիչ

Հուշակոթողին – հանգման խնդիր

Այդ – որոշիչ

Մոտենալիս – պատճառի պարագա

Մի առավոտ Անդրանիկը Երվանդին ուղարկեց կայազորի պետի մոտ՝ իրենց ձիերը տեսնելու։

Անդրանիկը – ենթակա

Ուղարկեց – ստորոգյալ

Մի – որոշիչ

Առավոտ – ժամանակի պարագա

Կայազորի – հատկացուցիչ

Պետի մոտ – տեղի պարագա

Իրենց – հատկացուցիչ

Ձիերը – ուղիղ խնդիր

Երվանդին – հանգման խնդիր

Տեսնելու – նպատակի պարագա

Լիովին սթափվեց տեսնելով Միքայելին։

Սթափվեց – ստորոգյալ

Լիովին – ձևի պարագա

Տեսնելով – միջոցի խնդիր

Միքայելին – հանգման խնդիր

Բանախոսելու եկածներն ահից դողում էին։

Եկածները – ենթակա

Դողում էին – ստորոգյալ

Ահից – պատճառի պարագա

Բանախոսելու – հատկացուցիչ

Հիմա էլ պարզ ու պայծառ հիշում եմ մեր սարերի՝ հազարամյակների ոտնահետքերն իրենց վրա կրող, ոլոր-մոլոր ճամփաներն ու թեք կածանները։

Հիշում եմ – ստորոգյալ

Պարզ – ձևի պարագա

Պայծառ – ձևի պարագա

Մեր – հատակացուցիչ

Սարերի – հատկացուցիչ

Հազարամյակների ոտնահետքերն իրենց վրա կրող – որոշիչ

Ոլոր-մոլոր – որոշիչ

Ճամփաները – ուղիղ խնդիր

Թեք – որոշիչ

Կածանները – ուղիղ խնդիր

Նա չէր լսում դպրոցից տուն վերադարձող երեխաների աղմուկը։

Նա  – ենթակա

Չէր լսում – ստորոգյալ

Դպրոցից – տեղի պարագա

Տուն – տեղի պարագա

Երեխաների – հատկացուցիչ

Վերադարձող – որոշիչ

Աղմուկը – ուղիղ խնդիր

Նույնիսկ Նապոլեոնը հաճախ նեղն էր ընկնում՝ ելքի բացակայությունն ըմբռնելով։

Նապոլեոնը – ենթակա

Նեղն էր ընկնում – ստորոգյալ

Հաճախ – չափի պարագա

Ելքի – հատկացուցիչ

Բացակայությունը – ուղիղ խնդիր

Ըմռբնելով – միջոցի խնդիր

Ամրոցը լեռան կրծքին կառչած հրվանդանի վրա է։

Ամրոցը – ենթակա

Վրա է – ստորոգյալ

Լեռան – հատկացուցիչ

Կրծքին – հանգման խնդիր

Կառչախ – որոշիչ

Հրվանդանի – հատկացուցիչ

Երկվորյակները միմյանցից բոլորովին չզանազանվելու չափ նման էին։

Երկվորյակները – ենթակա

Նման էին – ստորոգյալ

Չզանազանվելու չափ – չափի պարագա

Բոլորովին – ձևի պարագա

Միմյանցից – պատճառի պարագա

Հիշենք նաև Չինգիզ Այթմատովի հիշողությունը կորցրած հերոսին։

Հիշենք – ստորոգյալ

Չինգիզ Այթմատովի – հատկացուցիչ

Հիշողությունը – ուղիղ խնդիր

Հերոսին – հանգման խնդիր

Կորցրած – որոշիչ

Անցյալի ավանդներից գրողի հրաժարվելը հաճախ մահացու է լինում արվեստի մեջ։

Հրաժարվելը – ենթակա

Լինում է – ստորոգյալ

Մահացու – ձևի պարագա

Հաճախ – չափի պարագա

Գրողի – հատկացուցիչ

Անցյալի – հատկացուցիչ

Ավանդներից – պատճառի պարագա

Արվեստի մեջ – տեղի պարագա

Պատմության փորձը մեզ շատ է անհրաժեշտ՝ ներկան գնահատելու և գալիք ճանապարհներն ավելի հստակ տեսնելու համար։

Փորձը – ենթակա

Անհրաժեշտ է – ստորոգյալ

Պատմության – հատկացուցիչ

Մեզ – հատկացուցիչ

Շատ – չափի պարագա

Ներկան գնահատելու և գալիք ճանապարհներն ավելի հստակ տեսնելու համար – նպատակի պարագա

2. Ընդգծված բառերը վերլուծիր նաև ձևաբանորեն։

Իր – անձնական դերանուն, երրորդ դեմք, սեռական, եզակի

Արիությունը – գոյական, եզակի, ա ներքին, ուղղական

Ձիերը – գոյական, հայցական, հոգնակի, ու արտաքին

Եկածները – գոյական, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին

Հիշում եմ – բայ, սահմանական եղանակ, անկատար ներկա, առաջին դեմք, եզակի, ներգործող, պարզ

Թեք – ածական, որակական, դրական

Չէր լսում – սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, ներգործող, պարզ

Տուն – գոյական, հայցական, եզակի, ա ներքին

Վերադարձող – ենթակայական դերբայ

Լեռան – գոյական, սեռական, եզակի, ան արտաքին

Միմյանցից – փոխադարձ դերանուն, բացառական հոլով

Հիշենք – ըղձական ապառնի, առաջին դեմք, հոգնակի, ներգործող, պարզ

Կորցրած – հարակատար դերբայ

3. Նախադասություններից դուրս բեր հնչյունափոխված բառերը, վերականգնիր անհնչյունափոխ ձևերը։

Ճշմարտախոսություն – ճշմարիտ

Ամրապնդել – ամուր

Գնահատել – գին

09.03.2020

1. Վերլուծիր նախադասությունները շարահյուսորեն։

Բարակ անձրևը իր միլիոնավոր մատներով թակում էր հոգնած զինվորների վերարկուները։

Անձրևը – ենթակա

Թակում էր – ստորոգյալ

Բարակ – որոշիչ

Իր – հատկացուցիչ

Միլիոնավոր – որոշիչ

Մատներով – միջոցի խնդիր

Զինվորների – հատկացուցիչ

Հոգնած – որոշիչ

Վերարկուները – ուղիղ խնդիր

Սեղանին դրված թույլ ճրագը հազիվ էր լուսավորում մռայլ սենյակի ծխոտ, սև պատերը։

Ճրագը – ենթակա

Լուսավորում էր – պարզ ստորոգյալ

Դրված – որոշիչ

Թույլ – որոշիչ

Սեղանին – տեղի պարագա

Հազիվ – ձևի պարագա

Սենյակի – հատկացուցիչ

Մռայլ – որոշիչ

Ծխոտ – որոշիչ

Սև – որոշիչ

Պատերը – ուղիղ խնդիր

Վերջապես երիտասարդներն սկսեցին կամաց-կամաց դուրս գալ՝ այնտեղ թողնելով միայն ծերունիներին։

Երիտասարդները – ենթակա

Սկսեցին դուրս գալ – բաղադրյալ ստորոգյալ

Վերջապես – ժամանակի պարագա

Կամաց-կամաց – ձևի պարագա

Այնտեղ – տեղի պարագա

Միայն – որոշիչ

Ծերունիներին – ուղիղ խնդիր

Թողնելով – նպատակի պարագա

Գյուղի հեռավոր մի անկյունում՝ մի խումբ ծառերի մոտ կար մի անշուք խրճիթ։

Կար – ստորոգյալ

Խրճիթ – ենթակա

Անշուք – որոշիչ

Մի – որոշիչ

Ծառերի մոտ – տեղի պարագա

Մի խումբ – որոշիչ

Մի – որոշիչ

Անկյունում – տեղի պարագա

Գյուղի – հատկացուցիչ

Հեռավոր – որոշիչ

2. Ընդգծված բառերը վերլուծիր նաև ձևաբանորեն։

Դրված – հարակատար դերբայ, կրավորական, ածանցավոր

Հազիվ – ձևի մակբայ

Վերջապես – ժամանակի մակբայ

Թողնելով  – անորոշ, գործիական, ածանցավոր, ներգործական

Անկյունում – գոյական, եզակի, ի արտաքին, ներգոյական

Մոտ – կապ, հետադրություն

Անշուք – ածական, հարաբերական

3. Լրացրու բաց թողած տառերը, կետադրիր։

Տեքստ

Արդեն երկուսուկես դարից ավելի է ինչ Իտալիայում՝ Վենետիկի Սուրբ Ղազար կղզում, հիմնադրվել է հայկական հոգևոր մի կենտրոն՝ Մխիթարյան միաբանությունը, որն իր վրա բևեռված է պահում քաղաքակիրթ աշխարհի ուշադրությունը։ Հայրենի ժողովրդի լուսավորության և մշակույթի զարգացման գործին մատուցած իր աներկբա ծառայություններով այդ ուղտը մի հրաշալի կաճառ է և արդարև պատիվ է բերում մեր ժողովրդին, այս միաբանության սրբակյաց եղբայրների բարեկրթությունը, անկեղծ նվիրվածությունը, բարձր արժանիքներն ու առաքինությունները սքանչելիորեն ներդաշնակված էին և աշխարհիկ մարդուն համակում էին այն հավատով, թե նույնիսկ այս կյանքում կա մի ուրիշ ավելի լավ կյանք։

Սուրբ Ղազարի միաբանությամբ զմայլված են եղել շատ ճանապարհորդներ։ Իսկ անգլիացի հանճարեղ բանաստեղծ Ջորջ Բայրոնի հետաքրքրությունն ու հիացումը ոչ թե ճամփորդական պատահական այցելության արդյունք էին, այլ տևական համակեցության ու համագործակցության արգասիք։

11.03.2020

1. Կարդա տեքստը, առանձնացրու պարզ նախադասությունները, վերլուծիր դրանք շարահյուսորեն։

1912թ. Թիֆլիսում լույս տեսնող «Պատանի» ալմանախում տպագրվում է Չարենցի առաջին բանաստեղծությունը:

Բանաստեղծությունը – ենթակա

Տպագրվում է – ստորոգյալ

Չարենցի – հատկացուցիչ

Առաջին – որոշիչ

Թիֆլիսում – տեղի պարագա

1912թ. – ժամանակի պարագա

Լույս տեսնող – որոշիչ

«Պատանի» ալմանախում  – տեղի պարագա

 Բոբի՞կ պիտի ման գաս:

Պիտի ման գաս – ստորոգյալ

Բոբիկ – ձևի պարագա

2. Բարդ նախադասությունների կողքին գրիր՝ քանի բաղադրիչ նախադասություն ունի և ինչ կապակցման միջոցներ կան։

Չարենցը շատ ընթերցասեր էր և օրվա մեծ մասը կարդում էր:

Բաղադրիչ նախադասություն – 2

Կապակցման միջոց – և

Թեև Կարսը գավառական փոքր քաղաք էր, սակայն գրական-հասարակական կյանքը բավականին աշխույժ էր, որի վկայությունը գրախանութների, գրադարանների, տպարանների և զգալի թվով ուսումնական հաստատությունների առկայությունն էր:

Բաղադրիչ նախադասություն – 3

Կապակցման միջոց – սակայն, որի, և

Ընկերներից մեկը մի հատկանշական դրվագ է հիշում Չարենցի մասին. «… Հայրը` Աբգար աղան, փող էր տվել, որ Եղիշեն կոշիկ առնի, իսկ որդին, առանց երկար-բարակ մտածելու, այդ գումարով գրքեր առած եկավ տուն:

Բաղադրիչ նախադասություն – 4

Կապակցման միջոց – որ, իսկ

— Տո, դու խելքդ հացի հետ ես կերե՞լ,— զայրացավ հայրը:

Բաղադրիչ նախադասություն – 2

Կապակցման միջոց – չկա

Եղիշեն ձայն չհանեց, բայց հետո, երբ դուրս եկանք ու գնում էինք մեր տուն, ճանապարհին ասաց. — Լավ է մարդ ոտքից բոբիկ լինի, քան թե` խելքից»:

Բաղադրիչ նախադասություն – 4

Կապակցման միջոց – բայց, երբ, ու, քան թե

Հրատարակչության բաժնի վարիչ Եղիշե Չարենցի աշխատասենյակ է մտնում մի գրող՝ թղթապանակը ձեռքին, և կատակել ցանկանալով՝ ասում է.
— Մի՛ վախեցեք, մեջը ձեռագրեր չկան:

Բաղադրիչ նախադասություն – 3

Կապակցման միջոց – և

— Բա ինչո՞ւ ես պտտեցնում այդ դատարկ թղթապանակը,- հարցնում է Չարենցը…

Բաղադրիչ նախադասություն – 2

Կապակցման միջոց – չկա

— Պտտեցնում եմ, որովհետև մեջը լիքը հանճարեղ մտքեր կան,- շարունակում է կատակել գրողը:

Բաղադրիչ նախադասություն – 3

Կապակցման միջոց – որովհետև

— Հանճարեղ մտքերը հանճարեղ գլուխներում են լինում, ոչ թե դատարկ թղթապանակներում,- պատասխանում է բանաստեղծը:

Բաղադրիչ նախադասություն – 2

Կապակցման միջոց – ոչ թե

Չարենցը շատ խիստ էր կենցաղում,- պատմում է գրող Խաժակ Գյուլնազարյանը,- հրաման էր տվել, որ ճանճերը սենյակ չմտնեն, բայց ճանճերը կարդալ չգիտեին ու պատուհանից էին մտնում:

Բաղադրիչ նախադասություն – 4

Կապակցման միջոց – որ, բայց, ու

02.07.2020

1. Լրացրու բաց թողած տառերը։

Մարզպետունի իշխանն այդ օրը զվարթ տեսք ուներ հագել էր տոնական զգեստ։ Գլխին դրել էր պողպատյա արծաթազարդ սաղավարտ սպիտակ ցցունքով և նախարարական զինանշանով։ Փայլփլում էին պղնձյա լանջապանակը բազպանները սրունքներին ամրացված երկաթահյուս զանգապանները և ճտքավոր կոշիկները։ Ծանր սուրըարծաթազօծ պատյանով ըստ ամենայնի լրացնում էր նրա զինվորական զար-արանքը։

Երբ ամենքը իրենց տեղերը բռնեցին իշխանն առաջացավ դեպի հովանոցի սյունաշարը և կանգնելով մարմարյա սանդուղքի վերին աստիճանին խրողտ ձայնով խոսեց

Ազնիվ իշխաններ և իշխանուհիներ սիրելի զինակիցներ մեր քաջազն արքան Աշոտ Երկաթը անհաջողությունից քաշվել է կաքավաբերդ և փակվելով անառիկ ամրոցում սպասում է մեր օգնությանը։ Գահը թափուր է։ Ո՞վ պիտի մտածի հայրենիքի փրկության համար։ Երդվում եմ իմ հայրենիքի արևով որ չեմ վերադառնա իմ ընտանիքի գիրկը մինյև վերջին հագարացին չհալածվի Հայաստանից։

2. Գտի՛ր որոշիչները, որտեղ հարկավոր է, կետադրիր։

Մարզպետունի իշխանն այդ օրը զվարթ տեսք ուներ հագել էր տոնական զգեստ։ Գլխին դրել էր պողպատյա, արծաթազարդ սաղավարտ՝ սպիտակ ցցունքով և նախարարական զինանշանով։ Փայլփլում էին պղնձյա լանջապանակը, բազպանները, սրունքներին ամրացված երկաթահյուս զանգապանները և ճտքավոր կոշիկները։ Ծանր սուրը՝ արծաթազօծ պատյանով, ըստ ամենայնի լրացնում էր նրա զինվորական զարդարանքը։

Երբ ամենքը իրենց տեղերը բռնեցին, իշխանն առաջացավ դեպի հովանոցի սյունաշարը և կանգնելով մարմարյա սանդուղքի վերին աստիճանին՝ խրոխտ ձայնով խոսեց.

– Ազնիվ իշխաններ և իշխանուհիներ, սիրելի զինակիցներ մեր քաջազն արքան Աշոտ Երկաթը, անհաջողությունից քաշվել է կաքավաբերդ և փակվելով անառիկ ամրոցում սպասում է մեր օգնությանը։ Գահը թափուր է։ Ո՞վ պիտի մտածի հայրենիքի փրկության համար։ Երդվում եմ իմ հայրենիքի արևով, որ չեմ վերադառնա իմ ընտանիքի գիրկը մինչև վերջին հագարացին չհալածվի Հայաստանից։

3. Գտի՛ր հատկացուցիչները, որտեղ հարկավոր է կետադրիր։

Մարզպետունի իշխանն այդ օրը զվարթ տեսք ուներ հագել էր տոնական զգեստ։ Գլխին դրել էր պողպատյա, արծաթազարդ սաղավարտ՝ սպիտակ ցցունքով և նախարարական զինանշանով։ Փայլփլում էին պղնձյա լանջապանակը, բազպանները, սրունքներին ամրացված երկաթահյուս զանգապանները և ճտքավոր կոշիկները։ Ծանր սուրը՝ արծաթազօծ պատյանով, ըստ ամենայնի լրացնում էր նրա զինվորական զարդարանքը։

Երբ ամենքը իրենց տեղերը բռնեցին, իշխանն առաջացավ դեպի հովանոցի սյունաշարը և կանգնելով մարմարյա սանդուղքի վերին աստիճանին՝ խրոխտ ձայնով խոսեց.

– Ազնիվ իշխաններ և իշխանուհիներ, սիրելի զինակիցներ մեր քաջազն արքան Աշոտ Երկաթը, անհաջողությունից քաշվել է կաքավաբերդ և փակվելով անառիկ ամրոցում սպասում է մեր օգնությանը։ Գահը թափուր է։ Ո՞վ պիտի մտածի հայրենիքի փրկության համար։ Երդվում եմ իմ հայրենիքի արևով, որ չեմ վերադառնա իմ ընտանիքի գիրկը մինչև վերջին հագարացին չհալածվի Հայաստանից։

4. Գտի՛ր բացահայտիչները, կետադրիր։

Մարզպետունի իշխանն այդ օրը զվարթ տեսք ուներ` հագել էր տոնական զգեստ։ Գլխին դրել էր պողպատյա, արծաթազարդ սաղավարտ՝ սպիտակ ցցունքով և նախարարական զինանշանով։ Փայլփլում էին պղնձյա լանջապանակը, բազպանները, սրունքներին ամրացված երկաթահյուս զանգապանները և ճտքավոր կոշիկները։ Ծանր սուրը՝ արծաթազօծ պատյանով, ըստ ամենայնի լրացնում էր նրա զինվորական զարդարանքը։

Երբ ամենքը իրենց տեղերը բռնեցին, իշխանն առաջացավ դեպի հովանոցի սյունաշարը և կանգնելով մարմարյա սանդուղքի վերին աստիճանին՝ խրոխտ ձայնով խոսեց.

– Ազնիվ իշխաններ և իշխանուհիներ, սիրելի զինակիցներ մեր քաջազն արքան`Աշոտ Երկաթը, անհաջողությունից քաշվել է կաքավաբերդ և փակվելով անառիկ ամրոցում` սպասում է մեր օգնությանը։ Գահը թափուր է։ Ո՞վ պիտի մտածի հայրենիքի փրկության համար։ Երդվում եմ իմ հայրենիքի արևով, որ չեմ վերադառնա իմ ընտանիքի գիրկը` մինչև վերջին հագարացին չհալածվի Հայաստանից։

02.12.2020

Առաջադրանքներ

1. Շարահյուսորեն վերլուծիր և կետադրիր տրված նախադասությունները։

· Հեծվորը՝ Կոստան, աղան էր սպիտաիկ ձիու վրա։

Կոստան – ենթակա

Աղան էր – ստորոգյալ

Հեծվորը՝ Կոստան – բացահայտիչ

Սպիտաիկ – որոշիչ

Ձիու վրա – տեղի պարագա

· Վեց շուն ուներ՝ մեկը մյուսից կատաղի։

Ուներ – ստորոգյալ

Շուն – ուղիղ խնդիր

Վեց – որոշիչ

Մեկը մյուսից կատաղի – բացահայտիչ

· Որմնախորշի գրադարակից նրան էին նայում մատյանները՝ փղոսկրյա կազմով, ոսկեզօծ ու ակնազարդ։

Նայում էին – ստորոգյալ

Մատյանները – ենթակա

Փղոսկրյա – որոշիչ

Ոսկեզօծ – որոշիչ

Ակնազարդ – որոշիչ

Որմնախորշի – հատկացուցիչ

Մատյանները՝ փղոսկրյա կազմով, ոսկեզօծ ու անկազարդ – բացահայտիչ

Գրադարակից – տեղի պարագա

· Հեծյալները կիսամերկ՝ կմաղքացած, օրորվում էին թամբի վրա։

Հեծյալները – ենթակա

Օրորվում էին – ստորոգյալ

Թամբի վրա – տեղի պարագա

Կիսամերկ – որոշիչ

Կմաղքացած – որոշիչ

· Նա գեղեցիկ մի այր էր՝ թախծալի աչքերով։

Նա – ենթակա

Այր էր – ստորոգյալ

Գեղեցիկ – որոշիչ

Թախծալի աչքերով – բացահայտիչ

Թախծալի – որոշիչ

· Լաստախելի մոտ ղեկաթիակը բռնած կանգնել էր մի ջլուտ տղամարդ՝ մոտ հիսուն տարեկան։

Տղամարդ – ենթակա

Կանգնել էր – ստորոգյալ

Ջլուտ – որոշիչ

Մոտ հիսուն տարեկան – որոշիչ

Լաստախելի մոտ – տեղի պարագա

Ղեկաթիակը բռնած – ձևի մակբայ

· Քարաժայռերից մեկի կատարին կա մի հինավուրց մենաստան՝ բնական պարիսպներով գոտևորված։

Կա – ստորոգյալ

Մենաստան – ենթակա

Քարաժայռերից մեկի կատարին – տեղի պարագա

հինավուրց – որոշիչ

Մենաստան՝ բնական պարիսպներով գոտևորված – բացահայտիչ

Բնական – որոշիչ

· Շրջադարձի վրա երևացին ծիրանագույն հանդերձներով պատանիները՝ հուժկու մարմիններով։

Երևացին – ստորոգյալ

Պատանիները – ենթակա

Պատանիները՝ հուժկու մարմիններով – բացահայտիչ

Շրջադարձի վրա – տեղի պարագա

Ծիրանագույն – որոշիչ

Հուժկու – որոշիչ

· Պճնասեր կանայք՝ հագնված ամենավերջին նորածևությամբ, սեթևեթում էին։

Կանայք – ենթակա

Սեթևեթում էին – ստորոգյալ

Պճնասեր – որոշիչ

Ամենավերջին – որոշիճ

Կանայք՝ հագնված ամենավերջին նորաձևությամբ – բացահայտիչ

· Սոֆիևկան քաղաքամերձ մի չնաշխարհիկ արվարձան էր՝ գողտրիկ դղյակով։

Սոֆիևկան – ենթակա

Արվարձան էր – ստորոգյալ

Քաղաքանմերձ – որոշիչ

Չնաշխարհիկ – որոշիչ

Արվարձան էր՝ գողտրիկ դղյակով – բացահայտիչ

2. Շարահյուսորն վերլուծիր և կետադրիր տրված նախադասությունները։

· Դառը մտորումները բզկտում էին սպարապետի՝ ազգի ցավերով տառապող զգայուն հոգին։

Մտորումները – ենթակա

Բզկտում էին – ստորոգյալ

Դառը – որոշիչ

Սպարապետի – հատկացուցիչ

Զգայուն – որոշիչ

Սպարապետի՝ ազգի ցավերով տառապող զգայուն հոգին – բացահայտիչ

· Արսենը ամենևին չէր նկատում՝ կնոջ արտասուքով ողողված աչքերը։

Արսենը – ենթակա

Չէր նկատում – ստորոգյալ

Չէր նկատում՝ կնոջ արտասուքով ողողված աչքերը – բացահայտիչ

· Արևի շողերը ցրում էին թուխպի՝ բրդի քուլաներին նմանվող ծվենները։

Շողերը – ենթակա

Ցրում էին – ստորոգյալ

Արևի – հատկացուցիչ

Թուխպի – հատկացուցիչ

Բրդի – հատկացուցիչ

Թուխպի՝ բրդի քուլաներին նմանվող ծվենները – բացահայտիչ

· Առավոտյան Անիի՝ դեպի արևմուտք նայող դարպասից դուրս եկավ մի հեծյալ։

Հեծյալ – ենթակա

Դուրս եկավ – ստորոգյալ

Անիի – հատկացուցիչ

Դեպի արևմուտք նայող – որոշիչ

Առավոտյան – ժամանակի պարագա

Անիի՝ դեպի արևմուտք նայող դարպասից – բացահայտիչ

· Ձորալանջին հպարտ վեր էր խոյանում Թովմա առաքյալի հնությունից մամռակալած վանքը։

Խոյանում էր – ստորոգյալ

Վանքը – ենթակա

Հնությունից մամռակալած – որոշիչ

Առաքյալի – հատկացուցիչ

Հպարտ – ձևի մակբայ

Ձորալանջին – տեղի պարագա

· Հայացքը չէր կտրում՝ լեռների տեգերի նման ցցված, հրաբխային սուր կատարներից։

Չէր կտրում – ստորոգյալ

Հայացքը – ուղիղ խնդիր

Լեռների – հատկացուցիչ

Տեգերի նման ցցված – որոշիչ

Սուր – որոշիչ

02.17.2020

Առաջադրանք.

1. Կետադրիր տրված նախադասությունները։ Որոշիր բացահայտիչների տեսակները։ Գտիր նախադասության գլխավոր անդամները, որոշիր ստորոգյալների տեսակը, ընդգծիր նաև գոյականական անդամի լրացումները։

· Այդ երգը նա նվագել է իր հայրենի քարանձավներում՝ բարձրադիր այդ երկրում։

Նա – ենթակա

Նվագել է – պարզ ստորոգյալ

Իր – հատկացուցիչ

Հայրենի քարանձավներում – տեղի պարագա

Բարձրադիր – որոշիչ

Այդ երկրում – տեղի պարագա

Երգը – ուղիղ խնդիր

Այդ – որոշիչ

Քարանձավներում՝ բարձրադիր այդ երկրում – բուն բացահայտիչ

· Իրիկնաժամին նստում եմ մենակ կանաչ առվի մոտ՝ ուռիների տակ։

Նստում եմ – պարզ ստորոգյալ

Իրիկնաժամին – ժամանակի պարագա

Մենակ – ձևի մակբայ

Առվի մոտ – տեղի պարագա

Ուռիների տակ – տեղի պարագա

Առվի մոտ՝ ուռիների տակ – մասնավորեցնող բացահայտիչ

· Հենց հաջորդ կիրակի՝ առավոտ կանուխ, որսորդ Անտոնը բռնեց անտառի ճանապարհը։

Հաջորդ կիրակի – ժամանակի պարագա

Առավոտ կանուխ – ժամանակի պարագա

Անտոնը – ենթակա

Բռնեց – պարզ ստորոգյալ

Անտառի – հատկացուցիչ

Ճանապարհը – ուղիղ խնդիր

Հաջորդ կիրակի՝ առավոտ կանուխ – մասնավորեցնող բացահայտիչ

· Մենք՝ քո խոնարհ ծառաներս, յոթ եղբայր ենք։

Մենք – ենթակա

Յոթ – որոշիչ

Քո – հատկացուցիչ

Խոնարհ – որոշիչ

Ծառաները – ուղիղ խնդիր

Եղբայր ենք – բաղադրյալ ստորոգյալ

Մենք՝ քո խոնարհ ծառաներս – բուն բացահայտիչ

· Ինքնաթիռի անձնակազմը շնորհավորում է ձեզ ու տալիս այս վկայագիրը՝ որպես հիշատակ։

Անձնակազմը – ենթակա

Շնորհավորում է – պարզ ստորոգյալ

Տալիս է – պարզ ստորոգյալ

Ինքնաթիռի – հատկացուցիչ

Ձեզ – հատկացուցիչ

Այս – որոշիչ

Վկայագիրը – ուղիղ խնդիր

Որպես հիշատակ – մասնական բացահայտիչ

· Քաղաքն ուներ երկու անուն՝ Գորիս և Կյորես։

Քաղաքը – ենթակա

Ուներ – պարզ ստորոգյալ

Երկու – որոշիչ

Անուն – ուղիղ խնդիր

Անուն՝ Գորիս և Կյորես – բուն բացահայտիչ

· Ոչինչ եկեղեցական չկար այդ ուխտավայրերում՝ ո՛չ գիր, ո՛չ խաչ։

Ոչինչ – ենթակա

Չկար – ստորոգյալ

Եկեղեցական – որոշիչ

Այդ – որոշիչ

Ուխտավայրերում – տեղի պարագա

Չկար՝ ոչ գիր, ոչ խաչ – մասնավորեցնող բացահայտիչ

· Այդ ժխորից՝ մարդկանց ու անասունների կանչերից, ազատ էր Պասաժը։

Պասաժը – ենթակա

Ազատ էր – բաղադրյալ ստորոգյալ

Այս – որոշիչ

Մարդկանց – հատկացուցիչ

Անասունների – հատկացուցիչ

Ժխորից՝ մասրկանց ու անասունների կանչերից – մասնավորեցնող բացահայտիչ

· Ահա երևաց ինքը՝ քաղաքագլուխ Մաթևոս բեյը։

Ինքը – ենթակա

Երևաղ – ստորոգյալ

Ինքը՝ քաղաքագլուխ Մաթևոս Բեյը – բուն բացահայտիչ

· Ո՞ւր էիր երեկ՝ ամբողջ օրը։

Ուր էիր – ստորոգյալ

Երեկ՝ ամբողջ օրը – բուն բացահայտիչ

· Դիմացը՝ փողոցում, էլեկտրական խոշոր լամպ կար։

Կար – ստորոգյալ

Լամպ – ենթակա

Էլեկտրական խոշոր – որոշիչ

Դիմացը՝ փողոցում – բուն բացահայտիչ

· Մի անգամ էլ՝ շատ տարիներ առաջ, ճռնչաց այգու դուռը։

Մի անգամ էլ՝ շատ տարիներ առաջ – մասնավորեցնող բացահայտիչ

Այգու – հատկացուցիչ

Ճռնչաց – ստորոգյալ

Դուռը – ենթակա

· Ձեռքով նշան էր անում դեպի ներքև՝ դեպի գետի արմունկը։

Անում էր – ստորոգյալ

Դեպի ներքև՝ դեպի գետի արմունկը – մասնավորեցնող բացահայտիչ

· Ներքևը՝ ձորում, թառել են մի քանի տներ։

Թառել են – ստորոգյալ

Մի քանի – որոշիչ

Տներ – ենթակա

Ներքևը՝ ձորում  – բուն բացահայտիչ

2. Արտագրիր տեքստը, լրացրու բաց թողած տառերը և կետադրիր։

Ջրօրհնեքից մի քանի ամիս անց գյուղ գնացի՝ պրկված նյարդերս փոքր-ինչ հանգստացնելու: Ապրում էի գյուղից բավական հեռու՝ ծաղկազարդ սարի լանջին, ուր մի քանի քողտիկներ կային, որոնցից մեկն էլ իմն էր: Շուրջանակի փռված են դալար մարգագետինները՝ եզերված սաղարթախիտ անտառներով: Անհուն, խորունկ մի անդորրություն է սփռված հուռթի դաշտերին ու անտառներին: Մի կայուն լռություն, որով կարծես հագեցած լինի օդի ամեն մի հյուլեն: Զգում եմ, ինչպես մեծ քաղաքի աղմուկից գրգռված ու պրկված ջղերս այս անդորրության մեջ ազատվում են լարվածությունից, ագահաբար շնչում եմ մաքուր օդը, և հոգիս ներդաշնակվում է բնության հետ: Օրերով թափառում եմ զմրուխտե մարգագետիններում, խորհում մեծ և անհուն բնության մասին: Արևը՝ տիզերքի ամենից հզորն ու գեղեցիկը, թևատարած սավառնում է քշելով թուխպի՝ բրդի քուլաների նմանվող ծվենները: Հրաշագործ բնությունը մարդկանց շնորհել է ուժ ու խելք՝ կռելու իրենց ճակատագիրը:

02.19.2020

1. Լրացրու բաց թողած տառերը և կետադրիր։
Գարուն է մեկն այն անհամար գարուններից, որ զարդարել էին երկիրը և որոնցից հարյուրը ապրեց երջանկության ու տխրության բանաստեղծը` աշխարհահռչակ Սաադին։ Առավոտ վաղ զարթնեց նա, իջավ պարտեզ նորից լսելու հավքերի երգը և նորից տեսնելու գարնան հրաշքը։ Նայեց Շիրազի դաշտին` գարնան շնորհներով ու վարդերով պճնվածոր վաղորդայնի նիրհն էր առնում պարուրված ճերմակաթյուր շղարշներով։ Նստեց ծածկած հասմիկի թփի տակ՝ Սպահանի գորգի վրա և դողդոջուն մատներով բռնեց վարդենու այդ գիշեր փտած բողբոջը մոտեցրեց դեմքին։ Սիրո կրակով թրթռուն հովը վարդերի ականջին կուսական շնչով սեր էր շշնջում, որ բերել էր հեռավոր սոխակներից։
Աշխարհը վետվետում է անվախճան ու սիրավառ արբեցումով հիշեց Սաադին իր խոսքերը ականջը հավքերի երգին և սպիտակ գլուխը կարմրափ-ի- վարդերի մեջ թաղած։

2. Տեքստից գտիր հանրահայտ-աշխարհահռչակ , թռչուն-հավք, զարդարված-պճնված , առավոտ-վաղ, սյուք-հովը, ունկ-ականջ, բառերի հոմանիշները։

3. Գտիր մեկ բառ, որ լինի արմատ+հոդակապ+արմատ կառույցի։

աշխարհահռչակ

4. Գտիր մեկ ածանցավոր բառ։

պարուրված

5. Տեքստից գտիր մեկական ա ներքին և ան արտաքին հոլովների ենթարկվող բառ։

տխրության- ա ներքին

գարնան- ան արտաքին

6. Տեքստից գտիր անկանոն բայերը։

Լսել,տեսնել,բերել

7. Տեքստից գտիր սոսկածանցավոր բայերը։

 առնել,տեսնել

8. Գտիր տեքստի բաղադրյալ ստորոգյալները։

Գարուն է:

02.21.2020

1. Կետադրիր տեքստը։

Կորիոլանն ապստամբեց. նա հարձակվեց Հռոմի վրա՝ հռոմեացիներին ստիպելով փախչել։
Նա արհամարհեց ու մերժեց ծերակույտին։ Երբ երևաց մայրը, Կորիոլանն ընդառաջ գնաց՝ գրկախառնվելու, բայց հուզախռով մայրը բացականչեց՝ դողդոջուն ձայնով, ընդհատ բառերով.
– Հեռո՛ւ մնա ինձանից։ Դեռ պիտի տեսնեմ՝ արդյոք որդուս մոտ եմ եկել թե՞ թշնամուս։ Միթե ծնել ու սնել եմ, որ քեզ ապստամբ տեսնեմ։

Մոր խոսքերը որդու սիրտը շանթահարեցին։ Սարսռաց որդին, և զայրույթն անցավ՝ մակընթացությունից փոխվելով տեղատվության։ Մոր գիրկն ընկավ աննկուն ու անընկճելի զորավարը։ Եվ կտրիճ զավակը հակառակորդին հանձնվելով սրախողխող եղավ։

2. Գտիր ուղիղ խնդիրները:

Ծերակույտին, քեզ, սիրտը:

3. Տեքստից գտիր անուղղակի խնդիրները։

Հանգման խնդիրներ – Հռոմի վրա, հակառակորդին, որդուս, թշնամուս, տեղատվության

Միջոցի խնդիրներ – ձայնով, բառերով

Անջատման խնդիրներ – մակընթացուցյունից, ինձանից

02.24.2020

 Առաջադրանք

1. Կետադրիր տրված տեքստը։ 

Սկսվել էին երկու հարյուր իննսունմեկերորդ օրիմպիաական խաղերը. երեք հարյուր ութսունհինգ թվականն էր։ Երեք ամիս առաջ` գարնան սկզբին, արագոտն սուրհանդակներն Օլիմպոսից ուղևորվել էին կայսրության չորս կողմերը` նույնիսկ նրա սահմաններից դուրս` ազդարարելու առաջիկա խաղամրցումների մասին։ Խաղերի մրցակարգը` վաղնջական ժամանակներում օրենսդիր Լիկուրգոսի ձեռքով գրված, պատվիրում էր մրցումների ժամանակաշրջանում ռազմական գործողությունների դադարեցում, և պատերազմող կողմերի միջև հաշտությունը տևում էր ավելի քան հարյուր օր։ Հետմիջօրեի արևի կլոր սկավառակը կախվել էր Օլիմպոսի վրա` իր ոսկեդեղձան ճաճանչներով շռայլորեն լուսավորելով նրա` դարերի համար կառուցվածվեհապանծ տաճարներն ու հուշարձանները։

Խաղերին մասնակցում էին ամենքը` ունևորներն ու չքավորները, կտրիճ ըմբոստներն ու նշանավոր զորավարները, նաև հասարակ զորականները։
Երբ հնչեց եղջերափողը`ճանապարհի շրջադարձի վրա, երևացին ծիրանագույն հանդերձներով պատանիները` հուժկու մարմիններով, նրանք տանում էին կայսեր պատգարակը։

2. Գտիր պարագաները, որոշիր՝ ինչ պարագա են։

Երեք ամիս առաջ – ժամանակի պարագա

Չորս կողմերը – տեղի պարագա

Ազդարարելու – նպատակի պարագա

Վաղնջական ժամանակներում – ժամանակի պարագա

Մրցումների ժամանակաշրջանում – ժամանակի պարագա

Օլիմպոսի վրա – տեղի պարագա

Ավելի քան հարյուր օր – ժամանակի պարագա

Շռայլորեն – ձևի պարագա

Դարերի համար – նպատակի պարագա

Շրջադարձի վրա – տեղի պարագա

3. Ընդգծված բառերը ձևաբանական վերլուծության ենթարկիր։

Երկու հարյուր իննսունմեկերորդ – դասական թվական

Խաղամրցումների – գոյական, հոգնակի, սեռական հոլով

Պատերազմող  – ենթակայական դերբայ

Միջև – կապ, հետադրություն

Կլոր – ածական, որակական, դրական

Ոսկեդեղձան – ածական, որակական, դրական

Մասնակցում էին – բայ, սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, երրորդ դեմք, հոգնակի

Երբ – հարաբերական դերանուն

Պատանիները – գոյական, ուղղական հոլով, հոգնակի

Կայսեր – գոյական, սեռական հոլով, եզակի

4. Տեքստից գտիր հնչյունափոխված բառերը։

Թվական – թիվ

Գարնան – գարուն

Սկզբին – սկիզբ

Ոսկեդեղջան – ոսկի

Շրջադարձ – շուրջ

02.26.2020

Առաջադրանք

1. Շարահյուսորեն վերլուծիր տրված նախադասությունները։ Բացատրիր կետադրությունը։

· Անտառը խշշում էր քամու՝ ահ ու սարսափ առաջացնող հազար շրշյունով, հազար թրթիռով։

Անտառը – ենթակա

Խշշում էր – պարզ ստորոգյալ

Քամու – հատկացուցիչ

Շրշյունով – միջոցի խնդիր

Թրթիռով – միջոցի խնդիր

Հազար – որոշիչ

Ահ ու սարսափ – ուղիղ խնդիր

· Դա մի փոքրամարմին կին էր՝ ծեր, առողջությունից զրկված։

Դա – ենթակա

Կին էր – բաղադրյալ ստորոգյալ

Փոքրամարմին – որոշիչ

Առողջությունից զրկված – հետադաս ծավալուն որոշիչ

· Մարզիկներին՝ մեր երկրի պատիվը բարձրացնողներին, ցավոք պատշաճ ուշադրություն չի դարձվում։

Չի դարձվում – ստորոգյալ

Ուշադրություն – ենթակա

Պատշաճ – որոշիչ

Պատիվը – ուղիղ խնդիր

Մեր – հատկացուցիչ

Երկրի – հատկացուցիչ

Մարզիկներին՝ մեր երկրի պատիվը բարձրացողներին – բացահայտիչ

· Այդպես մի անգամ էլ՝ շատ տարիներ առաջ ճռնչաց այգու դուռը։

Ճռնչաց – ստորոգյալ

Դուռը – ենթակա

Այդպես – ձևի պարագա

Այգու – հատկացուցիչ

Մի անգամ էլ – ժամանակի պարագա

Մի անգամ էլ՝ շատ տարիներ առաջ – բացահայտիչ

· Լրագրողը մոտեցավ իրենց հոգսերից խոսող գյուղացիներին։

Լրագրողը – ենթակա

Մոտեցավ – պարզ ստորոգյալ

Գյուղացիներին – հանգման խնդիր

Խոսող – որոշիչ

Հոգսերից – վերաբերության խնդիր

Իրենց – հատկացուցիչ

· Լսում եմ լեռան գյուղի ամենալավ մարդու նվագը։

Լսում եմ – ստորոգյալ

Մարդու – հատկացուցիչ

Գյուղի – հատկացուցիչ

Ամենալավ – որոշիչ

Նվագը – ուղիղ խնդիր

Լեռան – հատկացուցիչ

· Նրանք այրվող ծառերի միջից եղջյուրներով բացում էին իրենց ճանապարհը։

Նրանք – ենթակա

Բացում էին – ստորոգյալ

Իրենց – հատկացուցիչ

Ճանապարհը – ուղիղ խնդիր

Ծառերի միջից – տեղի պարագա

Այրվող – որոշիչ

Եղջյուներով – միջոցի խնդիր

· Հավաբնի մոտ շունը հաչեց ինձ վրա։

Շունը – ենթակա

Հաչեց – ստորոգյալ

Հավաբնի մոտ – տեղի պարագա

Ինձ վրա – հանգման խնդիր

· Մայրիկս հաճախ է զրուցում հարևանուհու հետ։

Մայրիկս – ենթակա

Զրուցում է – ստորոգյալ

Հաճախ – չափի պարագա

Հարևանուհու հետ – միասնության պարագա

· Եվ ահա փափուկ քայլերով մոտենում է ինքը՝ խանութի տերը։

Ինքը – ենթակա

Մոտենում է – ստորոգյալ

Փափուկ – որոշիչ

Քայլերով – միջոցի խնդիր

Խանութի – հատկացուցիչ

Տերը – ուղիղ խնդիր

Ինքը՝ խանութի տերը – բուն բացահայտիչ

· Ծաղկունյաց լեռների՝ կակաչներով ծածկված լանջին էր մեր հանգստյան տունը։

Լանջին էր – բաղադրյալ ստորոգյալ

Տունը – ենթակա

Մեր – հատկացուցիչ

Հանգստյան – որոշիչ

Լեռների – հատկացուցիչ

Ծաղկունյաց – որոշիչ

Կակաչներով – միջոցի խնդիր

Լեռների՝ կակաչներով ծածկված – հետադաս որոշիչ

· Ցոլակը նրանց ձին էր՝ կապտավուն մորթով։

Ցոլակը – ենթակա

Ձին էր – բաղադրյալ ստորոգյալ

Նրանց – հատկացուցիչ

Ձին էր՝ կապտավուն մորթով – հետադաս որոշիչ

· Երբ կանգնեց՝ փեշերը թափ տալու, աչքն ընկավ դիմացի ժայռին։

Կանգնեց – ստորոգյալ

Աչքն ընկավ – ստորոգյալ

Ժայռին – հանգման խնդիր

Փեշերը – ուղիղ խնդիր

Երբ – ժամանակի պարագա

Թափ տալու – նպատակի պարագա

· Փոքրիկ աղջիկը մանկան զիլ ձայնով և համարձակ ինչ-որ բան էր ասում։

Աղջիկը – ենթակա

Ասում էր – ստորոգյալ

Փոքրիկ – որոշիչ

Ձայնով – միջոցի խնդիր

Զիլ – որոշիչ

Մանկան – հատկացուցիչ

Համարձակ – ձևի պարագա

Ինչ-որ – որոշիչ

Բան – ուղիղ խնդիր

· Թաղիքե գլխարկով երկրորդ ձիավորը Կաքավաբերդի գլխին հնություններ չէր որոնում։

Ձիավորը – ենթակա

Չէր որոնում – ստորոգյալ

Կաքավաբերդի գլխին – տեղի պարագա

Երկրորդ – որոշիչ

Հնություններ – ուղիղ խնդիր

Թաղիքե – որոշիչ

Գլխարկով – որոշիչ

2. Ընդգծված բառերը ձևաբանական վերլուծության ենթարկիր։

Քամու – գոյական, սեռական, եզակի, ու արտաքին

Առաջացնող – ենթակայական դերբայ, ներգործող, պարզ

Կին – գոյական, հայցական, եզակի, այլաձև

Տարիներ – հոգնակի, գոյական, ուղղական

Առաջ – կապ, հետադաս

Լեռան – գոյական, սեռական, եզակի, ան արտաքին

Այրվող – ենթակայական դերբայ

Իրենց – անձնական դերանուն, երրորդ դեմք, հոգնակի, սեռական

Փափուկ – ածակական, որակական

Մոտենում է – սահմանական եղանակ, անկատար ներկա, երրորդ դեմք, եզակի

Տերը – գոյական, ուղղական, եզակի, այլաձև

Ծածկված – համակատար դերբայ

Երբ – հարաբերական դերանուն

Տալու – անորոշ, սեռական հոլով

Ընկավ – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, երրորդ դեմք, եզակի

Համարձակ – ածական, որակական

Ասում էր – սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, ներոգրծող, պարզ

02.28.2020

1. Արտագրիր տեքստը, լրացրու բաց թողած տառերը և կետադրիր։

Հազար չորս հարյուր հիսունմեկ թվականի փետրվարի հինգին Փոքր Ասիա ուղարկված ծպտյալ սուրհանդակը սուլթան Մուրադի ավագ որդուն՝ քսանմեկամյա Մահմուդին, բերում է հոր մահվան լուրը: Որքան էր սպասել Մահմուդը այդ երջանիկ պահին, անրջել այդ օրը: Իր խորհրդականներին և մերձավորներին ոչ մի խոսք չասելով՝ խորամանկ, եռանդուն իշխանը թռչում է նժույգին և քառատրոփ սուրում հոր պալատը՝ կանխելու ամեն ոտնձգություն գահի նկատմամբ: Արյունակից հնարավոր մրցակիցներին նախապես մեջտեղից վերացնելու համար նա հրամայում է լողարանում խեղդել անչափահաս եղբորը, որից հետո նա այն աշխարհ է ուղարկում նաև վարձու մարդասպանին: Նստելով գահին՝ նա ծրագրում է նախ և առաջ գրավել Կոստանդնուպոլիսը՝ երբեմնի հզոր Բյուզանդիայի մայրքաղաքը: Այո, դժվար կլինի կործանելը, բայց Մահմուդի համար անկարելի ոչինչ չկա: Որպես հմուտ հոգեբան՝ գիտեր ինչով կարող է բորբոքել հսկայական բանակի մարտերում թրծված ոգին:

2. Շարահյուսորեն վերլուծիր վերջին նախադասությունը (Որպես հմուտ հոգեբան…)։

Գիտեր – ստորոգյալ

Հմուտ – որոշիչ

Ինչով – միջոցի խնդիր

Կարող է – ստորոգյալ

Բորբոքել – ստորոգյալ

Հսկայական – որոշիչ

Բանակի – հատկացուցիչ

Մարտերում – տեղի պարագա

Թրծված – որոշիչ

3. Տեքստից գտիր հնչյունափոխված բառերը, վերականգնիր անհնչյունափոխ ձևերը։

Թվական – թիվ

Անրջել – անուրջ

Խորհրդական – խորհուրդ

Ծրագրում է – ծրագիր

Հոգեբան – հոգի

17.01.2020

17.01.2020

Տեքստից գտեք

1. 3 տարբեր հոլովումների ենթարկվող գոյականներ

2. Բոլոր կապերը

Առանց – նախադրություն

Տակ – հետադրություն

Հետ – հետադրություն

Պես – հետադրությում

Վրա – հետադրություն

Մոտ – հետադրություն

3. Անդեմ բայերը. որոշեք որ դերբայներն են, սեռը, կազմությունը

Գտնվող – ենթակայական, կրավորական, ածանցավոր

Դիվահարված – հարակատար, չեզոք, բարդ

Սիրված – հարակատար, կրավորական, ածանցավոր

Համարող – ենթակայական, ներգործական, պարզ

Ազատված – հարակատար, կրավորական, ածանցավոր

Դարձրել – անորոշ, ուղղական, ներգործական, պարզ

Տեղափոխվել – անորոշ, ուղղական, կրավորական, ածանցավոր

Ապրելու – անորոշ, սեռական հոլով, չեզոք, պարզ

Դառնալուց – անորոշ, բացառական հոլով, չեզոք, պարզ

4. Ածականները

Տարօրինակ – որակական, դրական

Վախենալու – որակական, դրական

Փոքրիկ – որակական, դրական

Անդրշիրիմյան – որակական, հարաբերական

Դառը – որակական, դրական

Մեծ – որակական, դրական

Ծեր – որակական, դրական

Բարի – որակական, դրական

Անվնաս – որակական, դրական

Միայնակ – որակական, դրական

Թշվառ – որակական, դրական

Մռայլ – որակական, դրական

Սևատես – որակական, դրական

20.01.2020

1. Լրացրու բաց թողած տառերը։

Հայկազն նահապետի այս դաստակերտը, որը Տրդատի շնորհիվ շքեղ վերաշինվելով դարձել էր անառիկ բերդ, Այրարատ նահանգի երկու գավառները միմյանցից բաժանող Գեղասարի գոգավոր հարթության վրա էր։ Բարձունքի սարավանդը, որի վրա էր դղյակը, շրջապատված էր խորունկ կիրճերով, լեռների խրոխտ ու գմբեթարդ գագաթներով։ Ամրոցը պատսպարված էր բնական ամրություններով, ինչպես նաև կոկված ու հղկված որձաքարե ժայռերով։ Հարավարևելյան կորնթարդ բարձունքի  սարավանդին կանգնած էին հյուրընկալ հսկաները՝ արքունական հինավուրց դղյակը՝ իր զվարթ կառույցներով ու գողտրիկ մատուռներով, Տրդատի հոյակապ հովանոցը՝  վերասլաց սյուներով, քարե արձաններով, քանդակազարդ ձեղունով, ազատատենչ ոգուց բխող զարդաքանդակներով։ Միջօրեի տապն անցել էր. լուսնկա զովաշունչ երեկո էր։ Ներքևում՝ կիճում, անցուդարձը դադարել էր, անօթևան ճամփորդները օթևան էին ստացել Այրիվանքում, որի խորշերից մոմի թրթռացող լույս էր երևում։
Հինավուրց Գառնու ամրոցում արթուն էր միայն թագուհին՝ Սահականույշը։

2. Ընգծված բառերը ձևաբանական վերլուծության ենթարկիր։

Շնորհիվ – կապ, հետադրություն

Անառիկ – ածական, որակական

Երկու – թվական, քանակական

Միմյանցից – փոխադարձ դերանուն, բացառական հոլով

Հարթության – գոյական, սեռական հոլով, եզակի, ա ներքին

Որի – հարաբերական դեըանուն, սեռական հոլով

Վրա – կապ, հետադրություն

Շրջապատված – բայ, հարակատար, կրավորական, ածանցավոր

Լեռների – գոյական, հոգնակի, սեռական հոլով, ան արտաքին

Հինավուրց – ածական, հարաբերական

Ոգուց – գոյական, բացառական հոլով, ու արտաքին

Բխող – բայ, ենթակայական դերբայ, պարզ, չեզոք

Երևում էր – սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, պարզ, չեզոք

Ամրոցում – գոյական, ներգոյական, եզակի, ի արտաքին

Միայն – սահմանափակման վերաբերական

3. Տեքստից գտիր` կալվածք,     անջատել, ձոր, ասպնջական, թագավորական, ապարանք, տանիք, շոգ, լոկ բառերի հոմանիշները։

Կալվածք – դաստակերտ

Անջատել – բաժանել

Ձոր – կիրճ

Ասպնջական – հյուրընկալ

Թագավորական – արքունական

Ապարանք – դղյակ

Տանիք – ձեղուն

Շոգ – տապ

Լոկ – միայն

01.31.2020

1. Լրացրու բաց թողած տառերը։

2. Գտիր բազմաթիվ, բանակ, գոռոզ, տղամարդ բառերի հոմանիշները։

Բազմաթիվ-մեծաքանակ

Բանակ-զորք

Գոռոզ-ամբարտավան

Տղամարդ-այր

· Տեքստում կան իրար հոմանիշ 2 զույգ բառեր. գտիր դրանք։

Թագավոր-արքա

Ապաստան-օթևան

· Տեքստից գտիր երեք հնչյունափոխված բառ։

Նվիրված-նվեր

Կիսաշրջանաձև-կես, շուրջ

Մարմնացում-մարմին

· Տեքստից գտիր մեկական բառ, որ համապատասխանի տրված կառույցին.

· արմատ+հոդակապ+արմատ

մեծաքանակ

· արմատ+ածանց

արշավանք

· արմատ+արմատ+ածանց

· Ընդգծված բառերը ձևաբանական վերլուծության ենթարկիր։

Տիրելով-անորոշ դերբայ, գործիական հոլով, չեզոք սեռ

Սկսում է-բայ, սահմանական, անկատար ներկա, ներգործական սեռ

Մեջ-կապ, հետադրություն

Բոլոր-որոշյալ դերանուն

Փառասեր-ածական,  հարաբերական

Փրկված-հարակատար դերբայ, կրավորական սեռ  

Ինքն-անձնական դերանուն, երրորդ դեմք

Վճռական-ածական, հարաբերական

Կհասցներ-ենթադրական, չեզոք սեռ

Թշնամուն-գոյական, տրական, ու հոլովում

վեհանձնության –գոյական, սեռական, ա ներքին

տալիս է-բայ, սահմանական, անկանոն, երրորդ դեմք, եզակի

ձմեռ-գոյական, ուղղական, ան արտաքին հոլովում

հանդիսականներով-գոյական, գործիական հոլով, ի հոլովում

օրը-գոյական, ուղղական, վա հոլովում

Տեքստ

Հռոմեացի զորավար Մարկոս Անտոնիոսը, տիրելով Լիբիային և Եգիպտոսին, իր մեծաքանակ զորքով արշավանք է սկսում պարթևների դեմ։
Անտոնիոսի մեջ արարիչն ասես կուտակել էր մահկանացուներին բնորոշ բոլոր այպանելի գծերը. նա ուխտադրուժ էր, արնախում և փառասեր։ Այդ ինքնահավան և ամբարտավան այրը, պարթևներից մի լավ ջարդ ստանալով, զորքերի փրկված մնացորդներով մի կերպ ճողոպրում է, խուճապահար հասնում Հայաստան՝ օթևան խնդրելով հայոց արքա Արտավազդից։ Եթե լիներ խորամանկ դիվանագետ, հայոց թագավորն ինքն էլ մի վճռական հարված կհասցներ և վերջնականապես կջախջախեր վաղեմի թշնամուն՝ դաս տալով նրա հաջորդներին։ Բայց լինելով բանաստեղծ, մարդկային կարեկցանքի ու վեհանձնության մարմնացում, ոչ միայն չի ջախջախում մազապուրճ թշվառականին, այլև ապաստան է տալիս, ամբողջ ձմեռ կերակրում զորքի սովալուկ մնացորդներին։ Մի երեկո Արտաշատի կիսաշրջանաձև թատրոնը լեփ-լեցուն էր հանդիսականներով։ Այդ օրը բեմադրվելու էր Արտավազդի՝ Տիգրան Մեծին նվիրված թադերգությունը։ Դավադիրները հենց թաթերասրահում ձերմակալում են արքային՝ Արտավազդին՝ տանելով Ալեքսանդրիա կնոջ և երեխաների հետ միասին։

16.12.2019

1)

Կարդա նյութը, վերաշարադրիր։ Պարզիր՝ բոլոր ամանորների մեջ ինչն է ընդհանուր։ Կազմիր քո Ամանորը (ինչը կպահեիր, ինչից կհրաժարվեիր):

Ես հասկացա,որ Ամանորը նշում են հին ժամանակներից, նաև ես իմացա,որ ամանորը ունեցել է տարբեր անվանումներ,Նավասարդ,Լոլե,Տարեգլուխ,նաև որ նշել են ուրիշ օրերի, մարտի 21 իմաստը նրանում էր որ՝հայը նոր տարվա հաջողությունն ու բերքառատ լինելը կապել է գարնան զարթոնքի հետ, հնագույն ժամանակներից արեգակնատենչիկ կոչվող հայերն Ամանորը նշել են հենց Արեգ ամսի Արեգ օրը։

Նաև Նոր տարին նշել են օքոստոսի 1-ին։

ինչը կպահեիր, ինչից կհրաժարվեիր

Ես կհրաժարվեի տոնածառից, ես մտածում եմ, որ դա անիմաստ է, քանի որ իմ համար տոնա ծառը ուղղակի տեղ է զբաղցնում , իսկ եթե գեղեցկության համար ինձ դուր չի գլաիս և շատ երկար է նրան զարդարել և հավաքել։ Ես նաև կհրաժարվեի նրանից, որ երեխաներին խափում են, որ ձմեռ պապի գոյության մասին։ Նաև կհրաժարվեի նվերներից, քանի որ ես մտածում եմ , եթե դու ուզում ես ինչ-որ մեկին նվեր տալ դրա համար պետք չէ հատուկ օր։

2)

Գրավոր պատմիր ամանորյա քո սիրած ֆիլմի կամ մուլտֆիլմի մասին։ Ընդգծիր գրածիդ մեջ բայերը, որոշիր՝ որ եղանակի ու որ ժամանակի բայեր ես օգտագործել։

 Ֆիլմը մի տղայի մասին է, ում ծնողները ողջ ֆիլմի ընթացքում թողնում են նրան տանը միայնակ, որովհետև նրանք թռչել էին դեպի ուրիշ երկիր։ Տղայի խելամտությունը օգնում է նրան դուրս գալ այս անելանելի վիճակից։ Տղան փոքր-ինչ վախկոտ էր, սակայն քաջ։Բայց երկու գող ուզում են իրենց տունը թալանեն, մտածելով որ տանը մարդ չկա, բայց տղան դրա մասին իմանում է և պատրաստում է տարբեր թակարդներ նրանց հախթահարելու համար։

Թողնել-Սահմանական,ներկա

Թռչել-Սահմանական,անցյալ

Թալանել-Սահմանական,ապառնի

Իմանալ-Ըղջական,անցյալ

Պատրաստել-Հարկադրական,ապառնի

Հախթահարել-Ենթադրական,ապառնի

 09.12.2019

1. Լրացրու բաց թողած տառերը.

Փոքրասիական Եփեսոս քաղաքում պաշտում էին մայրության և արգասաբերության աստվածուհուն՝ Արտեմիսին, ներբողում նրա շնորհներն ու զարմանահրաշ գեղեցկությունը։ Ի պատիվ սիրելի աստվածուհու եփեսոսցիները որոշեցին կառուցել մի այնպիսի տաճար, որի նմանը չի եղել աշխարհում։

Հարյուր քսան տարի տևեց նրբագեղ տաճարի շինարարությունը։ Կառույցը ապշեցնում էր շքեղությամբ. շրջապատված էր բարձրաքանդակ մույթերով, ժանեկազարդ խոյակներով։ Որմնաքանդակները Արտեմիսին ներկայացնում էին իր ամբողջ պերճանքով. նա զարդարված էր բնական քարերով՝ հակինթով, սուտակով, շափյուղայով, իսկ աչքերը խոշոր ադամանդներ էին, որոնք շողարձակում էին նաև ականակիր խավարում։ Եփեսոսի բնակիչները հպարտանում էին Արտեմիսի՝ դարերի համար կառուցված տաճարով և քաղաք մտած օտարերկրացիներին այնտեղ առաջնորդում՝ տեսնելու հրաշակերտ շինությունը, ապշելու մարդկային հանճարով՝ ամենաստեղծ ու խորաթափանց։

2. Քեզ առաջին անգամ հանդիպած բառերը դուրս գրիր և գտիր դրանց բացատրությունները բառարանի օգնությամբ։

Արգասաբերություն – արդյունավետ

Սուտակ – կարմիր գույնի թանկագին քար

Շափյուղա – Կանաչ կամ կապույտ թանկագին քար

Ականակիթ – մաքուր

Ականակիր – շատ մութ

3. Գտիր է (ե)-ի, ը-ի, ու-ի և երկհնչյունի հնչյունափոխությամբ երկուական բառ, վերականգնիր անհնչյունափոխ ձևերը։

4. Գտիր մեկական պարզ, բարդ, ածանցավոր և բարդածանցավոր բառ տեքստում։

Պարզ բառ – տաճար

Բարդ բառ – հրաշակերտ

Ածանցավոր բառ – գեղեցկություն

Բարդածանցավոր բառ – արգասաբերություն

5. Տեքստում գտիր դիցուհի, պտղաբերություն, բոլոր, շքեղություն, փայլփլալ, մեծ  բառերի հոմանիշները։

Դիցուհի – աստվածուհի

Պտղաբերություն – արգասաբերություն

Բոլոր – ամբողջ

Շքեղություն – պերճանք

Փայլփլալ – շողարձակ

Մեծ – խոշոր

6. Ընդգծված բառերը ձևաբանական վերլուծության ենթարկիր։

04.12.2019

1. Լրացրու տեքստում բաց թողած տառերը։

Համերգը մոտենում էր վախճանին, իսկ Փափազյանը շարունակում էր սառնասիրտ ու ամբարտավան ոճով՝ կարծես արհամարհելով հանդիսականներին։ Հայտարարվեց վերջին համարը՝ մենախոսություն «Մագբեթ» ողբերգությունից։ Երկու խոսք էլ չէր ասել, և մեկ էլ ամբողջ դահլիճը լարվեց ու շունչը պահած ակնապիշ նայում էր դերասանին։ Նրա մի այտը քարացավ, իսկ մյուսը ջղային ցնցվում էր։ Մկանները ջղագրգիռ դողում էին, իսկ աչքը կարծես ծռվել էր և ահա, ուր որ է, դուրս պիտի պոռթկար ակնակապիչից։ Տանջալլուկ մի ոճրագործ էր մեր աչքի առաջ։

Երկու մարդ կռվում էին Փափազյանի մեջ, ու հաղթեց անօրեն ոճրագործը։ Երբ նա բարձրացրեց աջ ձեռքը՝ երևակայական դաշույնը բռնած,՝ մարդիկ տեսան այդ դաշույնը։ Այո՛, տեսան։ Ու թեև գիտեի՝ նրա ձեռքիքն ոչինչ չկար, ոչ ոք ինձ չէր կարող համոզել, թե նրա ձեռքին այդ պահին լույսի տակ փայլող դաշույն չտեսա։

2. Դուրս գրիր քեզ առաջին անգամ հանդիպած բառերը, գտիր դրանց բացատրությունները։

Ջղային – նյարդային համակարգության հետ կապված, ջղերին հատուկ

Ջղագրգիռ – ջղեր գրգռող, նյարդայնացնող, նյարդային վիճակ ստեղծող

Ակնակապիչ – գանգի առջևի մասի այն փոսիկները, որոնց մեջ գտնվում են ակնագնդերը, ակնախոռոչ

3. Վանկատիր և գրիր, թե քանի բաց և քանի փակ վանկ ունեն  հանդիսական, հայտարարվեց, մենախոսություն

Հանդիսական 

Երևակայական 

4. Տեքստից գտիր հնչյունափոխված 3 բառ, վերականգնիր անհնչյունափոխ ձևը։

5. Տեքստում գտիր ավարտ, բառ, թուշ, շեղվել, հանցագործ բառերի հոմանիշները։

Ավարտ – վախճան

Բառ – խոսք

Թուշ – այտ

Շեղվել – ծռվել

29.11.2019

1. Ընտրածդ բանաստեղծությունից առանձնացրու 3 ածական, 3 գոյական, որոշիր դրանց քերականական հատկանիշները։

Վայրի – որակական, դրական

Անուշ – որոկական, դրական

Սև – որակական, դրական

Ծաղիկ – եզակի, ուղղական հոլով, ի արտաքին

Սաթի – եզակի, սեռական հոլով, ի արտաքին

Ձայնին – եզակի, տրական հոլով, ի արտաքին

2. Միսաք Մեծարենցի «Վայրկյան» բանաստեղծությունից դուրս գրիր բայերը, որոշիր դրանց եղանակն ու ժամանակը։

Կիյնայ (ընկնում է) – սահմանական եղանակ, անկատար ներկա, երրորդ դեմք, եզակի

Կանցնի – ըղձական ապառնի, երրորդ դեմք, եզակի

Կը փոթի (փոթորկում է) – սահմանական եղանակ, անկատար ներկա, երրորդ դեմք, եզակի

Կը յածի (թափառում է) – սահմանական եղանակ, անկատար ներկա, երրորդ դեմք, եզակի

3. Վարուժանի «Ձոն» բանաստեղծությունից դուրս գրիր դիմավոր բայերը, որոշիր դրանց եղանակը, ժամանակաձևը, սեռը, կազմությունը։

Երգեցի – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, առաջին դեմք, եզակի

Ելաներ – ըղձական անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի

Հոտեցի – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, առաջին դեմք, եզակի

4. Գտիր Վարուժանի «Անդաստան» բանաստեղծության դիմավոր բայերը, որոշիր եղանակը, ժամանակը, սեռը, կազմությունը։

Լինի – ըձղական ապառնի, երրորդ դեմք, եզակի

Հնչե – ըձղական ապառնի, երրորդ դեմք, եզակի

Ձուլե – ըձղական ապառնի, երրորդ դեմք, եզակի

Արածեն – ըձղական ապառնի, երրորդ դեմք, հոգնակի

Լողա – ըձղական ապառնի, երրորդ դեմք, եզակի

Բացվի – ըձղական ապառնի, երրորդ դեմք, եզակի

Թխեն – ըձղական ապառնի, երրորդ դեմք, հոգնակի

27.11.2019

1. Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը։

Սոֆիևկան քաղաքամերձ մի չնաշխարհիկ արվարձան էր՝ գողտրիկ դղյակով։ Մի ինչ-որ լեհ իշխան՝ Ադամ անունով, որ Նապոլեոնի կռիվներին մասնակցած բարձրաստիճան սպա էր, իննսուն տարի սրանից առաջ կառուցել է այդ դղյակը։ Աշխարհակալ Նապոլեոնի ճանապարհը փակելու համար կռվի ելած թուրք ենիչերիները ջարդվել էին, և նրանց փախուստի ժամանակ Ադամը թուրքի հարեմից մի հարճ էր փախցրել։ Հարճը մի հելլենուհի էր՝ Սոֆյա անունով։ Իշխանն այնքան էր սիրել Սոֆյային, որ ամենաօրինական ճանապարհով՝ հարսանիքով, ամուսնացել էր հետը, դղյակն անվանել Սոֆիևկա։ Դղյակը զարդարելով ու կահավորելով հունական դասական ոճով՝ ուզել էր իր սիրելին հայրենաբաղձությունից չտրտմի։
Ի՜նչ անմոռաց անակնկալ էր, երբ լուսաբացի աղջամուղջին պատշգամբ ելա՝ հիանալով վարդերից ստեղծված երփներանգ ուղեգորգով։

2. Գտիր դիմավոր բայերի եղանակը, ժամանակը, ժամանակային ձևը, սեռը, կազմությունը։

Կառուցել է – սահմանական եղանակ, վաղակատար ներկա, երրորդ դեմք, եզակի, ներգործական, պարզ

Ջարդվել էին – սահմանական եղանակ, վաղակատար անցյալ, երրորդ դեմք, հոգնակի, կրավորական, ածանցավոր

Փախցրել էր – սահմանական եղանակ, վաղակատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, ներգործական, ածանցավոր

Սիրել էր – սահմանական եղանակ, վաղակատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, ներգործական, պարզ

Ամուսնացել էր – սահմանական եղանակ, վաղակատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ

Ուզել էր – սահմանական եղանակ, վաղակատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, ներգործական, պարզ

3. Գտիր անդեմ բայերը, որոշիր՝ որ դերբայն են, սեռը, կազմությունը։

Մասնակցած – հարակատար դերբայ

Փակելու – անորոշ դերբայ, սեռական հոլով

Ելած – հարակատար դերբայ

Անվանել – անորոշ դերբայ, ուղղական հոլով

Զարդարելով – անորոշ դերբայ, գործիական հոլով

Կահավորելով – անորոշ դերբայ, գործիական հոլով

Հիանալով – անորոշ դերբայ, գործիական հոլով

Ստեղծված – հարակատար դերբայ

4. Գտիր 4 հատուկ գոյական, որոշիր՝ որ հոլով են դրված։

Սոֆիևկա – ուղղական հոլով

Ադամ – ուղղական հոլով

Նապոլեոնի – սեռական հոլով

Հարճը – ուղղական հոլով

5. Կազմիր դղյակ, անուն, սպա, տարի բառերի հոգնակին։ Գրիր նաև նույն գոյականների հոլովումը։

Դղյակ – դղյակներ – ի արտաքին

Անուն – անուններ – վան արտաքին

Սպա – սպաներ – ի արտաքին

Տարի – տարիներ – վա արտաքին

6. Գտիր դերանունները, որոշիր՝ որ տեսակի են։

Մի – անորոշ դերանուն

Ինչ-որ – անորոշ դերանուն

Այդ – ցուցական դերանուն, ուղղական

Նրանց – անձնական դերանուն, երրորդ դեմք, հոգնակի, սեռական հոլով

Այնքան – ցուցական դրանուն

Իր – անձնական դերանուն, երկրորդ դեմք, եզակի, սեռական հոլով

Երբ – հարաբերական դերանուն

Սրանից – ցուցական դերանուն, բացառական հոլով

7. Տեքստից գտիր գեղեցիկ, ճակատամարտ, պալատ, կոչել, վաղորդայն բառերի հոմանիշները։

Գեղեցիկ – չնաշխարհիկ

Ճակատամարտ – կռիվ

Պալատ – դղյակ

Կոչել – անվանել

Վաղորդայն – լուսաբաց

8. Տեքստից գտիր երեք բարդ և երեք ածանցավոր բառ։

Բարդ –  քաղաքամերձ, բարձրաստիճան, աղջամուղջ

Ածանցավոր – գողտրիկ, հայրենաբաղձություն, անմոռաց

9. Գտիր երեք հնչյունափոխված բառ, վերականգնիր անհնչյունափոխ ձևերը։

Կահավորել – կահույք

Անվանել – անուն

Հունական – հույն

25.11.2019

1. Ստորև բերված տեքստում լրացրու բաց թողած տառերը:

Մի օր դղյակի դուռը բացվեց, և այնտեղից դուրս ելավ մի դեռատի պատանի՝ սրարշավ նժույգի վրա, ընտիր ասպազենով գոլորված։ Նրա հետևից երկաթյա նիգերը կնքեցին երկփեղկ դարպասը։ Պատանին, վճիտ հայացքը շուրջը ձղգելով, խթանեց նժույգը, սլացավ երկնահույզ լեռներով, անդնդախոր ձորերով, ոտքդ դրեց մարդկային աշխարհը։ Ինչպես մի փետուր, նա ընկավ հողմերի ու հեղեղների ամենակուլ բերանը։ Հյուրընկալվեց վայելքի տաճարներում, խմեց աստղափրփուր գինին, վայելեց խրախճանքներ ու խնջույքներ, անհագուրդ ըմբոշխնեց գեղեցիկ պճրուհիների և ծեգծեգող գեղուհիների սերը։

Այսպես հոսեց կյանքը, ու երբ արծաթազօծվեցին նրա գեղեցիկ գլուխն ու ընչացքը, վերադարձավ ու անապաստան ճամփորդի պես բախեց դղյակի դուռը։ Սպասեց, սպասեց, և բացող չեղավ։ Բախեց նա վերստին, բայց, ավաղ, հավիտյան փակ էր դղյակի դուռը. նրան ոչ ոք չէր սպասում։

2. Սրարշավ, կնքեցին, ձգելով, ընչացքը բառերի արմատները գրիր։

Սրարշավ – սուր և արշավ

Կնքեցին – կնունք

Ձգտելով – ձիգ

Ընչացքը – ունչ

3. Ընդգծված բառերը ձևաբանական վերլուծության ենթարկիր։

Մի – անորոշ դերանուն

Դուռը – գոյական, ուղղական հոլով, եզակի

Այնտեղից – ցուցական դերանուն, բացառակ հոլով

Ընտիր – ածական, որակական, դրական

Գոլորված – բայ, անկախ դերբայ, հարակատար

Երկաթյա – ածական, հարաբերական

Պատանին – գոյական, ուղղական հոլով, եզակի

Գինին – գոյական, հայցական հոլով, եզակի

Անհագուրդ – ածական, որակական, դրական

Ծեգծեգող – բայ, անկախ դերբայ, ենթակայական

Վերադարձավ – բայ, սահմանական եղանակ, անցյալ կատրյալ, երրորդ դեմք, եզակի

Բացող – բայ, անկախ դերբայ, ենթակայական

Վերստին – մակբայ, տեղի մակբայ

Ոչ ոք – ժխտական դերանուն

Չէր սպասվում – բայ, սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, ժխտական, երրորդ դեմք, եզակի

20.11.2019

Հաճի աղայի մեծ հարսը բերեց կապույտ փռոցը, փռեց մինդարի առջև, կապերտի վրա, առավ աղջկա ձեռքից սուրճը, որ դնի փռոցի վրա։ Բայց Հաճի աղան մռութը կախ, հուզված և դժկամ՝ ձեռքով արավ, որ սուրճը տանեն դուրս։ Այս արդեն այնպես ազդեց հարսին ու աղջկան, որ նրանք խորտակված իրար նայեցին, կարծես երկրի հաստատությունը խախտվեց։ Հաճի աղան սուրճը չխմի՜․..

Մեծ հարսը ձեռքով արավ Շողոյին, որ դուրս գա, ինքն էլ դուրս ելավ՝ ինչպես հիվանդի սենյակից, որ չանհանգստացնեն նրան։

Հաճի աղան գնաց, ծալապատիկ նստեց մինդարին և թթվեց։ Մտքերով շփոթված հայացքը գցեց իր տան սարք ու կարգին, կարծես օտարական լիներ։ Սենյակը խաղաղ էր։ Մինդարները, մութաքաները, խալիները իրենց տեղից այնպես հարազատ և դաշն խաղաղությամբ նայում էին Հաճի աղային, և այնպիսի մի հաստատունություն կար այդ առարկաների մեջ, որ կարծես ոչ մի զորություն խախտել չէր կարող։ Տարօրինակ թվաց մի վայրկյան այն խռովությունը, որ ընկել էր իր սիրտը, և պատուհաններում հանգիստ դրած այն ծաղկի փայտե թաղարները, որ հաճախ լվանալուց ճերմակել՝ փայլում էին, կամ սենյակի երեք պատերի տակով փռած մինդարներն ու պատերին կպցրած երկար բարձերը անվրդով պատմում էին խաղաղ հրավերքների, ուրախ հարսանիքների, անխռով օրերի մասին։

Եվ այդ բոլորը ահա այսօր անհաստատ բաներ էին։ Այսօր իսկ կարող էին այդ ամենը լքվել… Դեռ տասը տարեկան հասակից իր հոր հետ ճամփորդելով «քրդերն ու թուրքերը», նրանց հետ առևտուր անելով՝ ահա վաթսուն տարի է տուն է շինում Հաճի աղան։ Եվ հիսուն տարի կանոնավոր ժամացույցի պես խաղաղ չքչքացել է նրա երջանիկ տունը և ահա այսօր պետք է քանդվեր։ Եվ ինչպես ջրում խեղդվողը հանկարծակի արագությամբ հիշում է իր անցած կյանքի մանրամասները, այնպես Հաճի աղան հիշեց իր անցյալը, ինչպես հանգիստ քուն դրեց և թաղեց հանգուցյալ հոր կողքին իր մորը, հիշեց 1877-ի պատերազմը, որ նրա համար անցավ իբրև իրեն չվերաբերող մի փոթորիկ… միտքը բերեց, ինչպես երեսուն տարեկան երիտասարդ իր կնոջը տարավ Երուսաղեմ… ինչպես այնուհետև ձմեռ, գարուն նրա տանը տոն էր ու հարսանիք, նրա կյանքը առևտուր էր, ապրանք ու հարստություն։ Հետո որդիները եկան հասան, ամուսնացան, բեղմնավորվեցին։ Ամեն, ամեն ինչ եկավ իր կարգով ու եղավ, կարծես այդպես էլ պարտավոր էր լինելու, Հաճի աղան վանքի պես տան տեր դառավ, և այդ տունը այսօր քանդվում էր։

Ի՜ր տունը, հի՜ն տունը։ Արյունը գլուխը խփեց։ Ի՞նչպես, իր ընտանիքը, հարստությունը, այդ նույնքան հիմնավոր բանը, որքան ինքը՝ աշխարհքի հաստատությունը…

Եվ Հաճի աղան, իբրև փորձված մարդ՝ իսկույն հարմարվեց կենսական իմաստության. որոշեց խիստ ու հրամայական մի կարգ ազատել ամենակարևորը, իսկ եթե այդ չեղավ՝ կարևորագույնը։ Վճռեց ու դաժանացավ.— ամեն ինչ անել, ամեն խստություն գործ դնել, անգթանալ, թեկուզ և ստորանալ, բայց փրկել այդ կարևորագույնը՝ իր տունը, իսկ եթե այդ չեղավ իր անձը։

Առաջադրանք. 

1. Գտիր շաղկապները, որոշիր՝ համադասական են թե ստորադասական։ Որոշիր նաև թե ինչ են շաղկտապել. բառե՞ր, նախադասություննե՞ր։

Որ – ստորադասական, նախադասություն

Բայց – համադասական, մենադիր, նախադասություն

Եվ – համադասական, մենադիր, բառեր և նախադասություններ

Ու – համադասական, մենադիր, բառեր և նախադասություններ

Կամ – համադասական, մենադիր, նախադասություն

Իսկ – համադասական, մեադիր, նախադասություն

Եթե – ստորադասական, նախադասություն

Թեկուզ – համադասական, զուգադիր, բառեր

2. Ընդգծված բառերը ձևաբանորեն վերլուծիր։

Հաճի – գոյական, ուղղական հոլով, հատուկ անուն, եզակի, ի արտաքին

Մեծ – ածական, դրական, որակական

Առջև – կապ

Աղջկա – գոյական, սեռական հոլով, եզակի, այլաձև հոլովում

Հուզված – բայ, անկախ դերբայ, հարակատար, ածանցավոր, կրավորական

Այս – դերանուն, ցուցական

Նրանք – դերանուն, անձնական, երրորդ դեմք, ուղղական, հոգնակի

Շողոյին – գոյական, հատուկ, տրական հոլով, ի արտաքին

Դուրս գա – բայ, ըղձական եղանակ, ապառնի, երրորդ դեմք, պարզ, չեզոք, անկանոն

Սենյակից – գոյական, եզակի, բացառական հոլով, ի արտաքին

Խաղաղ – ածական, որակական, դրական

Չանհանգստացնեն – բայ, ըղձական եղանակ, ապառնի, ժխտական, ածանցավոր, ներգործական

Կար – բայ, սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, անկատար անցյալ, պարզ, չեզոք

Այսօր – ժամանակի մակբայ

Ոչ մի – դերանուն, ժխտական

Դրած – բայ, անկախ դերբայ, հարակատար, պարզ, ներգործական

Լվանալուց – անորոշ դերբայ, բացառական հոլով, ածանցավոր, ներգործական

Անվրդով – ձևի մակբայ

Պատմում էին – բայ, սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, հոգնակի, երրորդ դեմք, պարզ, ներգործական

Վաթսուն – թվական, քանակական

Խաղաղ – մակբայ, ձևի մակբայ

Պիտի քանդվեր – բայ, հարկադրական անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի, կրավորական

Խեղդվողը – բայ, ենթակայական, ածանցավոր, կրավորական

Անցած – բայ, անկախ դերբայ, հարակատար, պարզ, ներգործական

Այնպես – ցուցական դերանուն

Հանգիստ – ձևի մակբայ

Կողքին – կապ

Ձմեռ – գոյական, հայցական, եզակի, վա արտաքին

Ինչպես – հարաբերական դերանուն

Իբրև – կապ

Դաժանացավ – բայ, երրորդ դեմք, եզակի, անցյալ կատարյալ, ածանցավոր, չեզոք

18.11.2019 

Առաջադրանք.

Կարդա Պատվածքը Դուրս գրիր.

1. Կապերը, որոշիր՝ հետադրություն են, թե նախադրություն, որ հոլովի բառի հետ են օգտագործվել.

Հետդրություն – մասին, հակառակ, մոտ, մեջ, հետ, հետո։

Նախադրություն – առանց, որպես, մինչև, հանուն

Առաջ – նախադրություն, բացառական

Առանց – նախադրություն, սեռական

Որպես – նախադրություն, ուղղական

Մինչև – նախադրություն, հայցական

Հանուն – նախադրություն, սեռական

Մասին – հետադրություն, սեռական

Հակառակ – հետադրություն, տրական

2. Դուրս գրիր մակբայները, որոշիր տեսակները.

Խաղաղ – ձևի մակբայ

Սիրով – ձևի մակբայ

Հանկարծ – ձևի մակբայ

Անշարժ – ձևի մակբայ

Դժվար – ձևի մակբայ

Սոսկալի – ձևի մակբայ

3. Գտիր սահմանական, հրամայական, ըղձական, ենթադրական և հարկադրական եղանակների մեկական բայ, որոշիր դրանց դեմքը, թիվը, ժամանակը, սեռը, կազմությունը․

Սահմանական՝ խցկվում եմ – առաջին դեմք, եզակի, անկատար ներկա, կրավորական, պարզ։

Հրամայական՝ եկեք – երկրորդ դեմք, հոգնակի, ապառնի, չեզոք, պարզ։

Ըղձական՝ գիտեմ – առաջին դեմք, եզակի, անորոշ ներկա, չեզոք, պարզ։

Ենթադրական՝ կհասկանաք – երկորդ դեմք, հոգնակի, չեզոք, պարզ։

Հարկադրական՝ պիտի հաջորդի – երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ։

13.11.2019 

Տրված տեքստից գտիր մակբայները, որոշիր տեսակները.

Գետակի վրա
Թեքվել ուռին.
Ու նայում է լուռ
Վազող ջրերին: —
…Երազ – աշխարհում
Ամեն բան հավետ
Գալիս է, գնում
Ու ցնդում անհետ:
Եվ գլուխը կախ`
Նա լաց է լինում.-
Ջրերը ուրախ`
Գալիս են, գնում…

Լուռ – ձևի մակբայ

Հավետ – ժամանակի մակբայ

Անհետ – ձևի մակբայ

2. Լրացրու բաց թողած տառերը, գտիր

Արիասիրտ հալիձորցիները դույզն-ինչ չէին կասկածում, որ անմատչելի և կորնթարդ ու բրգաձև լեռների միջև ծվարարծ իրենց արծվաբույնը անառիկ է ու անընկճելի։ Նրանք նախօրոք հայթայթել էին այն ամենը, ինչ որ անհրաժեշտ էր. խոտի ու մացառի խրձեր, եռացրած ջրով կաթսաներ. ահռելի որձաքարեր։ Զօրուգիշեր չէին դադարում օրհասական գոտեմարտին ըստ արժանվույն նախապատրաստվելու ձեռնարկումները։ Հօդս ցնդեցին անօրեն ու ամբարտավան թշնամու՝ մեր խրոխտ ամրոցը ճրագալույցին անակնկալ հարձակումով գրավելու բոլոր ճիգերը։ Թշնամին անցավ հյուծիչ պաշարման արյունաքամ անելով Հալիձորը անառիկ արծվաբույնը։
Առյուծասիրտ Մխիթարը՝ այծենակաճը ուսին, սևեռուն ու ակնդետ հայացքով հետևում էր անցուդարձին։ Մտասույզ ու ինքնամփոփ նստած՝ նա ծրագրում էր որոգայթներ լարել՝ հակառակորդին հանկարծակիի բերելու նպատակով։ Նա կծկտուր ինչ-որ բան մռլտաց, ապա ընդոստ շարժումով ոտքի կանգնեց,  կարգադրեց ճեպընթաց սուրհանդակ ուղարկել Տաթև՝ Բայանդուր իշխանի մոտ։ Նոր էր Բայանդուր իշխանը իր կտրիճներով դուրս եկել Տաթևից, երբ  երևաց գուժկանն ու լուր բերեց, որ թուրքերը շարժվում են Արարատի կողմից։ Իշխանը որոշեց կտրել ասկյարների ճանապարհը՝ կասեցնելով նրանց առաջընթացը։

3. Մակբայները դուրս գրիր, որոշիր տեսակները:

Նախօրոք – ժամանակի մակբայ

Զօրուգիշեր – ժամանակի մակբայ

Արժանվույն – ձևի մակբայ

Անակնկալ – ձևի մակբայ

Մտասույզ – ձևի մակբայ

Ինքնամփոփ – ձևի մակբայ

Կծկտուր – ձևի մակբայ

4. Ածականները դուրս գրիր, որոշիր տեսակները:

Արիասիրտ – որակական, դրական

Անմատչելի – որակական, դրական

Կորնթարդ – հարաբերական

Բրգաձև – հարաբերական

Անառիկ – որակական, դրական

Անընկճելի – որակական, դրական

Ահռելի – որակական, դրական

Օրհասական – որակական, դրական

Անօրեն – որակական, դրական

Ամբարտավան – որակական, դրական

Խրոխտ – որակական, դրական

Հյուծիչ – որակական, դրական

Սևեռուն – որակական, դրական

Ակնդետ – որակական, դրական

Ընդոստ – որակական, դրական

5. Բայերը դուրս գրիր, որոշիր հատկանիշները:

Չէին կասկածում – սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, ժխտական, հոգնակի, երրորդ դեմք

Հայթայթել էին – սահմանական եղանակ, վաղակատար անցյալ, հոգնակի, երրորդ դեմք

Չէին դադարում – սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, ժխտական, հոգնակի, երրորդ դեմք

Գրավելու – անորոշ, սեռական

Անցավ – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, եզակի, երրորդ դեմք

Անելով – անորոշ, գործիական

Հետևում էր – սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի

Նստած – հարակատար

Ծրագրում էր – սահմանական եղանակ, անկատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի

Լարել – անորոշ, ուղղական

Բերելու – անորոշ, սեռական

Մռլտաց – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, եզակի, երրորդ դեմք

Կանգնեց – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, եզակի, երրորդ դեմք

Կարգադրեց – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, եզակի, երրորդ դեմք

Ուղարկել – անորոշ, ուղարկել

Երևաց – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, եզակի, երրորդ դեմք

Բերեց – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, եզակի, երրորդ դեմք

Շարժվում են – սահմանական եղանակ, անկատար ներկա, հոգնակի, երրորդ դեմք

Որոշեց – սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ, եզակի, երրորդ դեմք

Կտրել – անորոշ, ուղղական

Կասեցնելով – անորոշ, գործիական

11.11.2019

1. Լրացրու բաց թողած տառերը։

Տեքստ

Կորիոլանն ապստամբեց. նա հարձակվեց Հռոմի վրա՝ հռոմեացիներին ստիպելով փախչել։
Նա արհամարհեց ու մերժեց ծերակույտին։ Երբ երևաց մայրը, Կորիոլանն ընդառաջ գնաց՝ գրկախառնվելու, բայց հուզախռով մայրը բացականչեց դողդոջուն ձայնով, ընդհատ բառերով.

— Հեռո՛ւ մնա ինձանից։ Դեռ պիտի տեսնեմ՝ արդյոք որդո՞ւս մոտ եմ եկել, թե թշնամուս։ Մի՞թե ծնել ու սնել եմ, որ քեզ ապստամբ տեսնեմ։
Մոր խոսքերը որդու սիրտը շանթահարեցին։ Սարսռաց որդին, և զայրույթն անցավ՝ մակընթացությունից փոխվելով տեղատվության։ Մոր գիրկն ընկավ աննկուն ու անընկճելի զորավարը։ Եվ կտրիճ զավակը, հակառակորդի ձեռքը հանձնվելով, սրախողխող եղավ։

2. Գտիր դիմավոր բայերը, որոշիր դեմքը, թիվը, եղանակը, ժամանակը, ժամանակային ձևը, սեռը, կազմությունը։

Ապստամբեց – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ, անցյալ կատարյալ

Հարձակվեց – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ, անցյալ կատարյալ

Մերժեց – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, ներգործական, պարզ, անցյալ կատարյալ

Արհամարհեց – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ, անցյալ կատարյալ

Երևաց – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, ներգործական, պարզ, անցյալ կատարյալ

Գնաց – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ, անցյալ կատարյալ

Բացականչեց – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ, անցյալ կատարյալ

Սարսռաց – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ, անցյալ կատարյալ

Շանթահարեցին – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, հոգնակի, ներգործական, պարզ, անցյալ կատարյալ

Եղավ – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, ներգործական, պարզ, անցյալ կատարյալ

Ընկավ – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ, անցյալ կատարյալ

Անցավ – սահմանական եղանակ, երրորդ դեմք, եզակի, չեզոք, պարզ, անցյալ կատարյալ

Եկել եմ – սահմանական եղանակ, վաղակատար ներկա, առաջին դեմք, եզակի, պարզ

Ծնել եմ – սահմանական եղանակ, վաղակատար ներկա, առաջին դեմք, եզակի, պարզ

Սնել եմ – սահմանական եղանակ, վաղակատար ներկա, առաջին դեմք, եզակի, պարզ

3. Գտիր անդեմ բայերը, որոշիր խոնարհումը, դերբայական ձևը, սեռը, կազմությունը։

Ստիպելով – անորոշ, գործիական, ե խոնարհման, չեզոք

Փախչել – անորոշ, ուղղական, ե խոնարհման, չեզոք

Գրկախառնվելու – անորոշ, սեռական, ե խոնարհման, կրավորական

Փոխվելով – անորոշ, ուղղական, ե խոնարհման, կրավորական

Հանձնվելով – անորոշ, գործիական, ե խոնարհման, կրավորական

4. Գտիր դերանունները, որոշիր տեսակները։

Նա – անձնական, երրորդ դեմք, ուղղական, եզակի

Քեզ – անձնական, երկրորդ դեմք, սեռական, եզակի

Երբ – հարաբերական

5. Գտիր ածականները, որոշիր տեսակները։

Հուզախռով  – որակական, դրական

Դողդոջուն – որակական, դրական

Աննկուն – որակական, դրական

Անընկճելի – որակական, դրական

Կտրիճ – հարաբերական

Սրախողխող – որակական, դրական

6. Տեքստից  գտիր 3-ական բարդ, ածանցավոր և պարզ բառեր։

Բարդ – ծերակույտ, հակատակորդ, զորավար

Պարզ – սիրտ, թշնամի, որդի

Ածանցավոր – մակընթացություն, տեղատվություն, զայրույթ

7. Գտիր հնչյունափոխված բառերը (6 բառ) և վերականգնիր անհնչյունափոխ ձևը։

Գրկախառնվել – գիրկ

Հուզախռով – հույզ

Դողդոջուն – դողդոջյուն

Սարսռաց – սարսուռ

Սրախողխող – սուր

11.08.2019

Հայոց լեզու

Լրացրու բաց թողած տառերը։

Գտիր բայերը, որոշիր դրանց հատկանիշները (դիմավոր է, թե անդեմ, եթե անդեմ է, որ դերբայն է, որսեռի է, կազմությունը, եթե դիմավոր է, դեմքը, թիվը, եղանակը, ժամանակը, ժամանակայի ձևը։ Եթե պակասավոր կամ անկանոն է, նշիր նաև դա)։

Տեքստ

Առաքելը անհողդողդ կամքով ոտքի ելավ—դիմավոր, երրորդ դեմք, եզակի,սահմանական, անցյալ կատարյալ,անկանոն ու նայեց—դիմավոր, երրորդ դեմք, եզակի շուրջը. աշխարհն անդորր նիրհի մեջ քնած էր. ոչ մի ձայն, ոչ մի ծպտուն։ Իսկ մի աներևույթ ուժ նրան հրում էր-առաջ՝ դեպի Արաքսի փրփրադեզ ալիքները։ Ձայնը հրամյում էր—՝ գնա՛, Առաքել։ Գետը մեղմահնչուն երգում էր— շողշողում լուսնի տակ։ Նրան թվում էր-՝ հազար-հազար աչքեր աստղերի նման նայում էին-իրեն բարձունքից, որին այնքան կարոտով միշտ նայում էր:

Մտավ գետը։ Սառը ջուրը հասավ մինչև գոտկատեղը, սարսռաց։ Ատամներն սկսեցին      կարկառել, ասես դողէրոցքի մեջ լիներ։ Արդեն հետ դառնալ—անորոշ դերբայ չէր լինի, և նա թրթռացող սրտով ճեղքեց ջուրն ու անմռունց հասավ գետի մեկտեղը։ Պսպղում, փայլփլում էր ջուրը, թույլ     ճոփփյուն արձակում նրա ձեռքերի տարուբերումից։

-Մարդ կես ճանապարհից չպիտի հետ դառնա—անորոշ,- շշնջալով գոտեպնդեց նա իրեն ու ճիգ  թափելով հասավ մյուս ափը։

11.04.2019

1. Գրականության տեքստից գտիր մեկական բայ սահմանական եղանակի, վաղակատար ներկա, անկատար անցյալ, անցյալ կատարյալ ժամանակաձևերով

Խաբվել է – վաղակատար ներկա, երրորդ դեմք, եզակի ս

Վառում էր – անկատար անցյալ, երրորդ դեմք, եզակի

ա

2. Գտիր դերբայները, որոշիր՝ որ դերբայներն են, եթե անորոշն է, որ հոլովով է։

Շրջում էր – կախյալ, անկատար, երրորդ դեմք, եզակի, անցյալ

Հյուսում էր – կախյալ, անկատար, երրորդ դեմք, եզակի, անցյալ

Վառում էր – կախյալ, անկատար, երրորդ դեմք, եզակի, անցյալգ

Գնում էր – կախյալ, անկատար, երրորդ դեմք, եզակի, անցյալի

Գտնելու – անորոշ, սեռական հոլովս

Սառած –Անորոշ, հարակատար

Լքված – անկախ, հարակատար

Ծվարել – անորոշ, ուղղական

3. Գտիր դերանունները, որոշիր տեսակը, եթե հոլովված են, նաև հոլովը։

Նրան – անձնական դերանուն, տրական հոլով, երրորդ դեմք, եզակի

Ով – հարաբերականա

Մի – անորոշ

Այն – ցուցական

Այսպես – ցուցական

10.25.2019

Առաջադրանք. գտի՛ր հրամայական եղանակի բայերը, որոշիր նաև սեռը և կազմությունը.

— Հե՜յ, քաջ Թաթուլ, կանչեց Շահը,
Անմա՞հ էիր քեզ կարծում.
Ե՛կ (ա խոնարհում, չեզոք, պարզ), բերել եմ ես քու մահը,
Ի՜նչ ես թառել ամրոցում։

***

— Հապա լըցրե՜ք (ե խոնարհում, ներգործական, պարզ), իմ քաջ հյուրեր,
Բաժակներըդ լիուլի,
Խըմենք— Աստված կըտրուկ անի
Թուրը իմ քաջ Թաթուլի։

***

Պառկած է իբրև Թաթուլ իշխանը
Նազելի կընոջ գըլուխն իր կըրծքին,
Ու իբր ասում է՝ վե՛ր (ա խոնարհում, չեզոք, պարզ) կաց, իմ հրեշտակ,
Թո՛ղ (ե խոնարհում, ներգործական, պարզ), որ սպանեմ ես էդ հըրեշին։

***

Է՜յ, հըսկեցե՛ք (ե խոնարհում, ներգործական, պարզ), ի՞նչ եք քընում,
Քաջ զինվորներ Թաթուլի.
Ո՞վ է, տեսեք, տանջվում մըթնում,
Քուն չի աչքին մոտ գալի։

***

Վե՜ր կացեք, վե՜ր, ամբողջ գիշեր
Մարդ է գընում ու գալի.
Հե՜յ, զարթնեցե՜ք (ե խոնարհման, չեզոք, պարզ), առյուծ քաջեր,
Պահապաններ Թաթուլի։

***

Ու լի դառնությամբ հարցընում է նա
Դալուկ, մարմարիոն Թըմկա տիրուհուն.
— Պատասխան տո՛ւր (ա խոնարհում, ներգործական, պարզ) ինձ, մատնիչ սևաչյա,
Մի՞թե Թաթուլը քաջ չէր ու սիրուն…

***

Հե՜յ, պարոննե՛ր, ականջ արեք
Թափառական աշուղին,
Սիրո՛ւն տիկնայք, ջահե՛լ տըղերք,
Լա՛վ ուշ դըրեք իմ խաղին։

Առաջադրանք. Գտիր տրված հատվածի բայերի եղանակը, ժամանակը, սեռը, կազմությունը։

***

Լինեի չոբան սարերում հեռու,
Գայիր, անցնեիր վըրանիս մոտով,
Իրար նայեինք անուշ կարոտով,
Քնքուշ ժըպտայինք հանկարծ իրարու:

Լինեի – ըղձական, անցյալ, չեզոք, պարզ

Գայիր – ըղձական, անցյալ, չեզոք, պարզ

Անցնեիր – ըղձական, անցյալ, չեզոք, պարզ

Նայեինք – ըղձական, անցյալ,չեզոք, պարզ

Ժպտայինք – ըղձական, անցյալ, չեզոք, պարզ

****

Երբեք Հաճի աղան այդպես անխնամ չէր փոխել քայլերր իրենց տնից խանութ գնալիս։ Այն Հաճի աղան, որի փողոցով անցնելն իսկ մի հանդես էր. աղայակա՜ն։ Միշտ հաստ շալը վաթսուն-յոթանասուն տարեկան կուզի վրայով վզին փաթաթած, երկար իրանը բերընքսիվար ընկնելու պես՝ առաջ թեքած, ուղտի վիզը առջև երկարած, սև ակնոցների արանքից սապատավոր քիթը օդի մեջ խրած, հայացքը դեպի հեռուն, մի կետի՝ ընթանում էր նա։ Եվ այդ ֆեսավոր Հաճին ծիսակատարությունների նման անխուսափելի գործելակերպեր ուներ փողոցով անցնելիս. գիտեր ամեն դար ու փոսի, քար ու ոտնատեղի սովորական պատռվածքը, և եթե սայլի, ոտքի կամ բնության հետևանքով քարերն ու ոտնատեղերը նոր կարգով դասավորվեին, Հաճի աղան կանգ կառներ, լրջորեն կկշռեր նոր ոտնատեղի վտանգի չափը, իր դեղնած գավազանի ծայրով բախելով, կստուգեր ոտքը դնելիք քարի հավատարմությունը և, գավազանը ցեխի կամ ջրի մեջ դիմհար տալով, զգույշ աքլորի պես ոտքերը գետնից պոկելով ու վար դնելով, գերագույն խնամքով կանցներ վտանգավոր տեղը։

փոխել – անորոշ դերբայ, ուղղական, ներգործական

գնալիս – անորոշ դերբայ, գործիական, չեզոք

փաթաթած – հարակատար դերբայ

ընկնելու – անորոշ դերբայ, սեռական, չեզոք

երկարած – հարակատար դերբայ

անցնելիս – անորոշ դերբայ, գործիական, չեզոք

բախելով – անորոշ դերբայ, գործիական, ներգործական

դնելով – անորոշ դերբայ, գործիական, ներգործական

կուզի – ենթադրական

կկշռեր – ենթադրական

կանցներ – ենթադրական

***

Ու պիտի գա հանուր կյանքի արշալույսը վառ հագած,
Հազա՜ր-հազար լուսապայծառ հոգիներով ճառագած,
Ու երկնահաս քո բարձունքին, Արարատի սուրբ լանջին,
Կենսաժըպիտ իր շողերը պիտի ժըպտան առաջին,
Ու պոետներ, որ չեն պըղծել իրենց շուրթերն անեծքով,
Պիտի գովեն քո նոր կյանքը նոր երգերով, նոր խոսքով…

պիտի գա – հարկադրական, չեզոք

հագած –ուղղական, ներգործական

ճառագած – հարակատար, չեզոք

պիտի ժպտան – հարկադրական, չեզոք

պղծել – անորոշ դերբայ, ուղղական, ներգործական

պիտի գովեն – հարակդրական, ներգործական

10.23.2019

Առաջադրանք

· Լրացրու բաց թողած տառերը և կետադրիր գոյականների հոլովն ու հոլովումը պարզիր։

Սմբատին-Գոյական, Հայցական, ի հոլովում

գլխարկը-Գոյական,ուղղական,ի հոլովում

սանդուղքով-Գոյական,գործիական ,ի հոլովում

վիճաբանությամբ-Գոյական,գործիական,ա ներքին

սայլապանները-Գոյական ուղղական ի հոլովում

· Դուրս գրիր դերանունները (10 հատ), որոշիր տեսակը, եթե հոլովված են, նաև հոլովը։

որոնք-հարաբերական

Միմիանց-անձնական,սեռական

իրեն-հայցական,անձնական

այլ-անորոշ,անձնական

մի-անորոշ,անձնական

մյուս-ցուցական,անձնական

նրա-դերանուն,անձնական,սեռական

· Գտիր անկախ դերբայները (7 հատ), որոշիր՝ որ դերբայներն են։

Հասարակական ժողովասրահի սպասավորները Սմբատին տեսնելով միմինցից առաջ ընկան նրա գլխարկն ու ձեռնափայտը վերցնելու։ Հախճաքարե ընդարձակ սանդուղքով բարձրանալով Սմբատն անցավ մաղմաղե սյուների արանքով և մտավ մի ընդարձակ սրահ որտեղ մի խումբ զբաղված էր թաթախաղով մի այլ խումբ  զրույցով ու վիճաբանությամբ։ Մյուս տեղում գռեհիկ զավեշտներ էին պատմում  միմիանց ուսի խփում, լսվում էին զանազան անարգական դարձվաղքներ ու արտահայտություններ։ Դրանք երեկվա սայլապաններն էին մրգավաճառները հագուսը փոխած օսլայած օձիգով։ Սրահը զարդարված էր փարթամ կահկարասիով ողողված էր լամպերի աչք շլացնող փայլփլուն լույսով։ Թավշյա բասկաթոռներին ու բազմոցներին անփույթ ընկողմանած էին նավթաշխարհի ընչաքաղց տերերի հղիացած որդիները։ Սմբատն արհամարհանք ու նույնիսկ նորկանք զգաց դեպի այդ մարդիկ որոնք իրեն տեսնելով պատկառանքով հետ քաշվեցին ոմանք էլ խոնարհ գլուխ տվեցին։

· Գտիր անդեմ բայերը, որոշիր՝ որ դերբայն է, որ խոնարհման է, որ սեռի է և կազմությամբ ինչպիսին է՝ պարզ թե՞ ածանցավոր։

դիմավորելու-ապակատար դերբայ, ե խոնարհում, ներգործական, պարզ
լուսավորված-հարակատար դերբայ, ե խոնարհում, ածանցավոր, կրավորական

հագնված-հարակատար դերբայ, ե խոնարհում, կրավորական, պարզ
պարել-անորոշ, ե խոնարհում, չեզոք, պարզ
ընդունելու-ապակատար դերբայ, ե խոնարհում, ներգործական, պարզ

· Կարմիր գրված գոյականների հոլովն ու հոլովումը նշիր։

Փարիզում-ներգոյական, ի արտաքին

ընկերներից-բացառական, ոջ արտաքին

հասարակությամբ-գործիական, ա ներքին

կանայք-ուղղական, ոջ արտաքին

մատանիների-սեռական, ու արտաքին

ջահերով-գործիական, ի արտաքին

ծիծաղ-ուղղական, ի արտաքին

տարին-հայցական, վա արտաքին

· Գտիր ածականները, որոշիր տեսակները։

շքեղ-հարաբերական

ընդարձակ-որակական

պճնասեր-որակական

ամենավերջին-որակական, գերադրական

մանրիկ-որակական

բյուրավոր-հարաբերական

ակնախտիղ-հարաբերական

հսկա-որակական

որոտընդոստ-հարաբերական

հնչուն-որակական

զվարթ-որակական

ակնդետ-հարաբերական

պայծառ-որակական

տխուր-որակական

սովալլուկ-հարաբերական

զարհուրելի-որակական

աղքատ-որակական

երջանիկ-որակական

· Գտիր դերանունները, որոշիր տեսակները։

մի քանի- անորոշ դերանուն

նրանց-անձնական դերանուն, սեռական հոլով

որոնք- հարաբերական դերանուն

բոլորի- որոշյալ դերանուն, սեռական հոլով

այս- ցուցական դերանուն

երբևիցե-անորոշ դերանուն

որևէ-անորոշ դերանուն

այստեղ-ցուցական դերանուն, ուղղական հոլով

նույն-ցուցական դերանուն, ուղղական հոլով

10.21.2019

Առաջադրանք

· Լրացրու բաց թողած տառերը և կետադրիր։

Հասարակական ժողովասրահի սպասավորները Սմբատին տեսնելով միմյանցից առաջ ընկան՝ նրա գլխարկն ու ձեռնափայտը վերցնելու։ Հախճաքարե ընդարձակ սանդուղքով բարձրանալով Սմբատն անցավ մարմարե սյուների արանքով և մտավ մի ընդարձակ սրահ, որտեղ մի խումբ զբաղված էր թղթախաղով, մի այլ խումբ զրույցով ու վիճաբանությամբ։ Մյուս տեղում գռեհիկ զավեշտներ էին պատմում, միմյանց ուսի խփում, լսվում էին զանազան անարգական դարձվածքներ ու արտահայտություններ։ Դրանք երեկվա սայլապաններն էին, մրգավաճառները հագուստը փոխած օսլայած օձիքով։ Սրահը զարդարված էր փարթամ կահկարասիով, ողողված էր լամպերի աչք շլացնող փայլփլուն լույսով։ Թավշյա բազկաթոռներին ու բազմոցներին անփույթ ընկողմանած էին նավթաշխարհի ընչաքաղց տերերի հղփացած որդիները։ Սմբատն արհամարհանք ու նույնիսկ նողկանք զգաց դեպի այդ մարդիկ, որոնք իրեն տեսնելով պատկառանքով հետ քաշվեցին, ոմանք էլ խոնարհ գլուխ տվեցին։

· Սմբատին, գլխարկը, սանդուղքով, վիճաբանությամբ, սայլապանները գոյականների հոլովն ու հոլովումը պարզիր։

Սմբատին – տրական, ի արտաքին

Գլխարկը – ուղղական, ի արտաքին

Սանդուղքով – գործիական, ի արտաքին

Վիճանանությամբ – գործիական, ա ներքին

Սայլապանները – ուղղական, ի արտաքին

· Դուրս գրիր դերանունները (10 հատ), որոշիր տեսակը, եթե հոլովված են, նաև հոլովը։

Միմյանց – փոխադարձ

Նրա – անձնական, երրորդ դեմք, սեռական, եզակի

Մի – անորոշ

Որտեղ – հարաբերական

Դրանք – ցուցական

Այդ – ցուցական

Այլ – անորոշ

Մյուս – անորոշ

Իրեն – անձնական, երրորդ դեմք, տրական, եզակի

Ոմանք – անորոշ

· Գտիր անկախ դերբայները (7 հատ), որոշիր՝ որ դերբայներն են։

Տեսնելով – անորոշ դերբայ, գործիական հոլով

Վերցնելու – անորոշ դերբայ, սեռական հոլով

Բարձրանալով – անորոշ դերբայ, գործիական հոլով

Զբաղված – հարակատար դերբայ

Փոխած – հարակատար դերբայ

Զարդարված – հարակատար դերբայ

Ողողված – հարակատար դերբայ

10.18.2019

Կարդա տրված տեքստը.

Երկու փայտահատներ

Երկու փայտահատ վիճաբանում էին, թե իրենցից ով ավելի շատ փայտ կկոտրի առավոտից մինչև ժամը չորսը։
Առավոտից տղամարդիկ բաժանեցին իրենց դիրքերը: Սկզբում աշխատեցին նույն տեմպերով: Բայց մի ժամ հետո նրանցից մեկը լսեց, որ իր հակառակորդը դադարեց կտրել ծառը: Հասկանալով, որ սա իր հնարավորությունն է, առաջին փայտահատը կրկնապատկեց իր ջանքերը:
Անցավ տասը րոպե և առաջին փայտահատը լսեց, որ երկրորդ փայտահատը սկսեց աշխատանքը: Կրկին աշխատում էին նույն տեմպով,երբ հանկարծ առաջին փայտահատը լսեց, որ իր հակառակորդը դադարեցրեց աշխատանքը: Փայտահատը երջանիկ շարունակեց աշխատել՝ արդեն զգալով հաղթանակի համը:
Եվ դա ամբողջ օրը շարունակվեց: Ամեն ժամը մեկ երկրորդ փայտահատը դադարեցնում էր իր աշխատանքը տասը րոպեով, իսկ երկրորդը` շարունակում աշխատել: Երբ ժամանակն անցավ, նա, ով աշխատել էր առանց դադարեցնելու, բացարձակապես համոզված էր, որ հաղթանակն իր գրպանում է:
Պատկերացրեք նրա զարմանքը, երբ պարզեց, որ սխալվում է:

— Ինչպես է սա պատահել,- նա հարցրեց իր հակառակորդին,— ամեն ժամ լսեցի, որ տասը րոպեն մեկ աշխատանքդ դադարեցնում ես: Ինչպես ես կարողացել կոտրել ավելի շատ փայտ, քան ես: Դա անհնար է:
-Իրականում շատ պարզ է, — պատասխանեց մյուսը,-ամեն ժամը մեկ ես դադարեցնում էի աշխատանքս տասը րոպեով: Եվ մինչ դու շարունակում էիր փայտ կոտրել,ես սրում էի իմ կացինը:

· 

Որոշիր նշված գոյականների հոլովը, հոլովումը։

· 

փայտահատ-ուղղական հոլով, ի արտաքին

փայտ-հայցական, ի արտաքին

առավոտից-բացառական հոլով, վա արտաքին

տեմպով-գործիական, ի արտաքին

հաղթանակի-սեռական, ի արտաքին

հակառակորդին-տրական, ի արտաքին

· 

Դուրս գրիր դերանունները, որոշիր տեսակները։

· 

իրենցից-անձնական դերանուն, բացառական հոլով, հոգնակի, երրորդ դեմք

ով-հարաբերական դերանուն, ուղղական հոլով

իրենց-անձնական դերանուն, սեռական հոլով, հոգնակի, երրորդ դեմք

նույն-ցուցական դերանուն

նրանցից-անձնական դերանուն, բացառական հոլով, հոգնակի, երրորդ դեմք

իր-անձնական դերանուն, սեռական հոլով, եզակի, երրորդ դեմք

սա-ցուցական դերանուն, ուղղական հոլով

դա-ցուցական դերանուն, ուղղական հոլով

ամբողջ-որոշյալ դերանուն, ուղղական հոլով

նա-անձնական դերանուն, ուղղական հոլով, եզակի, երրորդ դեմք

նրա-անձնական դերանուն, սեռական հոլով, եզակի երրորդ դեմք

ինչպես- հարաբերական դերանուն

ամեն-որոշյալ դերանուն, ուղղական հոլով

ես-անձնական դերանուն, ուղղական հոլով, եզակի, առաջին դեմք

դու-անձնական դերանուն, ուղղական հոլով, եզակի, երկրորդ դեմք

իմ-անձնական դերանուն, սեռական հոլով, եզակի, երրորդ դեմք

· 

Դուրս գրիր արշալույս-առավոտ, ախոյան-հակառակորդ, նորից-կրկին, միանգամայն-բացարձակապես, ապշանք-զարմանք բառերի հոմանիշները։

· 

Արշալույս – առավոտ

Ախոյան – հակառակորդ

Նորից – կրկին

Միանգամայն – բացարձակապես

Ապշանք – զարմանք

· 

Գտիր ածանցավոր բառերը։ Առանձնացրու արմատներն ու ածանցները։

· 

հակառակորդ-հակառակ+որդ

հնարավորություն-հնարավոր+ություն

հաղթանակ-հաղթ+անակ

ժամանակ-ժամ+անակ

զարմանք-զարմ+անք

անհնար-ան+հնար

10.14.2019

Նախորդ դասի առաջադրանքի վերլուծություն։

Թվական անուն։ ԹՎականի տեսակները, ուղղագրությունը։

Քանակական և դասական թվականներ։ Քանակական թվականների տեսակները՝ բուն քանակական, բաշխական և կոտորակային։

Առաջադրանք

1-ին, 18, 356, V, 24239, IV թվականները գրիր բառերով։

առաջին, տասնութ, երեք հարյուր հիցունվեց, հինգերորդ, քսանվեց հազար 2 հարյուր երեսունինը, չորորդ

Տրված նախադասությունների մեջ գտիր թվականները։

· Քառորդ դար առաջ այստեղ հողածածկ տանիք չուներ միայն եկեղեցին։

դար-հայց. ի հոլովում

եկեղեցին-ուղղ. ու հոլովում

տանիք-ուղղ. ի հոլովում

Քառորդ-կոտորակային

· Ուսուցչուհին հրահանգեց, որ երկրորդ շարքը պիտի վազի մինչև աղբյուրը։

երկրորդ-դասական

ուսուցչուհին-ողղ. ու հոլովում

շարքը-ուղղ. ի հոլովում

աղբյուրը-հայց. ի հոլովում

· Անձրևի տասներորդ օրը գետի ջուրն այնքան վարար էր, որ կարող էր սայլերը քշել տանել։

տասներորդ-դասական

Անձրևի-սեռ. ի հոլովում

օրը-ուղղ. ի հոլովում

ջուրն-ուղղ. ի հոլովում

սայլերը-հայց. ի հոլովում

· Երկու մեծ բանաստեղծի հանդիպումը բավականին ուշ տեղի ունեցավ։

երկու-բուն քանակական

բանաստեղծի-սեռ. ի հոլովում

հանդիպումը-ուղղ. ի հոլովում

· Թերևս Չարենցի առաջին շրջանի բանաստեղծություններում հնարավոր լինի գտնել Իսահակյանի ազդեցությունը։

առաջին-դասական

Չարենցի-սեռ. ի հոլովում

բանաստեղծություններում-ներգոյական, ի հոլովում

Իսահակյանի- սեռ. ի հոլովում

ազդեցությունը-ուղղ. ան հոլովում

· Երևաց երկրորդ շունը, երրորդը, շների հետևից էլ՝ Պանինը։

երկրորդ-դասական

երրորդ-դասական

շունը-ուղղ. ան հոլովում

շների-սեռ. ի հոլովում

Պանինը-հայց. ի հոլովում

· Բոբ շունը գելխեղդ էր՝ տասնչորս տարեկան։

տասնչորս-քանակական, բուն քանակական

շունը-ուղղ. ան հոլովում

10.11.2019

Առաջադրանք.

1. Դուրս գրիր ածականները, որոշիր տեսակները

Մրահոն – դասական

Հորդ – դասական

Սև – դասական

Անշեջ – դասական

Հավերժական – դասական

Կանացի – դասական

Միամիտ – դասական

2. Դուրս գրիր գոյականները, որոշիր թիվը, հոլովը, հոլովումը։

Աղջիկ – հասարակ, ուղղական, եզակի, ա արտաքին

Ռիալտոյի – հատուկ, սեռական, եզակի, ի արտաքին

Կամուրջին – հասարակ, տրական, եզակի, ի արտաքին

Մազերը – հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին

Գետ – հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին

Գիշերվա – հասարակ, սեռական, եզակի, վա արտաքին

Հակինթներ – հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին

Ականջին – հասարակ, տրական, եզակի, ի արտաքին

Աչքեր – հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին

Արևներ – հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին

Արևների – հասարակ, սեռական, հոգնակի, ի արտաքին

Մեջքը – հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին

Ծաղկանկար – հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին

Շալի մեջ – հասարակ, ներգոյական, եզակի, ի արտաքին

Աչքս – հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին

Աչքի – հասարակ, սեռական, եզակի, ի արտաքին

Բոցին – հասարակ, տրական, եզակի, ի արտաքին

Գլուխս – հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին

Ժպտով – հասարակ, գործիական, եզակի, ի արտաքին

Առեղծվածի – հասարակ, սեռական, եզակի, ի արտաքին

Տառապանքս – հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին

Փորձ – հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին

Կույս – հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին

Սիրտս – հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին

Պատանի – հասարակ, ուղղական, եզակի, ու արտաքին

3. Բանաստեղծությունն անգիր սովորիր։

Մի մրահոն աղջիկ տեսա
Ռիալտոյի կամուրջին,
Հորդ մազերը — գետ գիշերվա,
Եվ հակինթներ՝ ականջին:

Աչքերը սև — արևներ սև,
Արևների պես անշեջ,
Գալարում էր մեջքը թեթև
Ծաղկանկար շալի մեջ:

Աչքս դիպավ աչքի բոցին,
Ու գլուխըս կախեցի.
Ժպտաց ժպտով առեղծվածի,
Հավերժական կանացի:

Միամիտ չեմ՝ հավատամ քեզ.
Տառապանքս փորձ ունի.֊
Մի մրահոն կույս էր քեզ պես,
Կոտրեց սիրտս պատանի…

10.09.2019

Առաջադրանք

Կարդա բանաստեղծությունը։ Ընտրիր գոյականները, որոշիր դրանց թիվը, հոլովը և հոլովումը։

Ավ. Իսահակյան. Արագածին

Դո՛ւ, Արագա՛ծ, ալմաստ վահան
Կայծակեղեն թրերի,
Գագաթներդ՝ բյուրեղ վրան
Թափառական ամպերի։
Սեգ ժայռերդ՝ արծվի բույն,
Լճակներդ՝ լույս-փերուզ.
Առուներդ՝ մեջքիդ փայլուն
Պերճ գոտիներ ոսկեհյուս։
Աղբյուրներդ գիշեր ու զօր
Խոսքի բռնված իրար հետ,
Վտակներդ գիլ ու գլոր
Աբրեշումե փեշերեդ։
Թիթեռներդ՝ հուր-հրեղեն
Թռչող-ճախրող ծաղիկներ,
Զառ ու զարմանք երազներեն
Պոկված ծվեն-ծվիկներ։
Ծիրանավառ դու թագուհի,
Բուրումների դու աղբյուր,
Ծաղիկներդ հազար գույնի,
Հազար անուն, հազար բույր։

Արագած (հատուկ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

Ալմաստ (հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

Վահան (հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

Թրերի (հասարակ, սեռական, հոգնակի, ի արտաքին)

Գագաթներդ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին)

Բյուրեղ (հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

Վրան (հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

Ամպերի (հասարակ, հայցական, հոգնակի ի արտաքին)

Ժայռերդ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին)

Արծվի (հասարակ, սեռական, եզակի, ի արտաքին)

Բույն (հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

Լճակներդ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին)

Առուներդ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին)

Մեջքիդ (հասարակ, տրական, եզակի, ի արտաքին)

Գոտիներ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ու արտաքին)

Աղբյուրներդ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին)

Գիշեր ու զօր (հասարակ, ուղղական, եզակի, վա արտաքին)

Վտակներդ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին)

Փեշերեդ (հասարակ, բացառական, հոգնակի, ի արտաքին)

Թիթեռներդ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին)

Ծաղիկներ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին)

Զառ (հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

Զարմանք (հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

Երազներեն (հասարակ, բացառական, հոգնակի, ի արտաքին)

Թագուհի (հասարակ, ուղղական, եզակի, ու արտաքին)

Բուրումների (հասարակ, սեռական, հոգնակի, ի արտաքին)

Աղբյուր (հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

Ծաղիկներդ (հասարակ, ուղղական, հոգնակի, ի արտաքին)

Անուն (հասարակ, ուղղական, եզակի, վա ներքին)

Բույր (հասարակ, ուղղական, եզակի, ի արտաքին)

10.07.2019

1. Գրականության տեքստից դուրս գրիր ներքև, ուժեղանալ, պատմություն, պալատ, կրակ, շող, վառել, սարսափելի, կարգադրել, ճերմակ բառերի հոմանիշները։

ներքև – վար

ուժեղանալ – թափ է առնում

պատմություն – զրույց

պալատ – արքունիք

կրակ – հուր

շող – ճառագայթ

վառել – կիզել

սարսափելի – սահրուրելի

կարգադրել – հրամայել

2. Բառարանի օգնությամբ գտիր հրովարտակ, հաստաբեստ, մեկուսանալ, խրախճանք բառերի բացատրությունը։

հրովարտակ – հրաման, հրամանագիր

հաստաբեստ – հաստ և ամուր

մեկուսանալ – մենանալ, մենավորվել

խրախճանք – խնջույք, կերուխում

3. Տեքստից գտիր հինգական ածանցավոր և բարդ բառեր։

Ածանցավոր՝   

Ամառային, ավանդական, ապարանք, տուգանք, արքայական:

Բարդ՝ 

Բեռնաբարձ, հրովարտակ, հրամանագիր, նահանգապետ, հաստաբեստ:

4. Գտիր հինգ հնչյունափոխված բառ պատմվածքում։

Ժողովրդի (ժողովուրդ), պատժի (պատիժ), կրել (կիր), սաստկանալ (սաստիկ), առանձնասենյակ (առանձին)

10.04.2019

Առաջադրանքներ

Տրված բառերից առանձնացրու հոմանշային 10 զույգ։

Հսկայական, ողորկ, համեստ, վիթխարի, դժվար, հավաքել, դյութիչ, հուզիչ,
հմայիչ, ծավի, ստերջ, բիլ, դրվատել, դեղձան, գովել, դատարկել, սնապարծ,
անպտուղ, պարպել, խոնավ, ժողովել, տամուկ, խրթին, հարթ:

հսկայական-վիթխարի

Ողորկ-հարթ

դժվար-խրթին

դյութիչ-հմայիչ

ստերջ-անպտուղ

բիլ-ծավի

դրվատել-գովել

դատարկել-պարպել

խոնավ-տամուկ

հավաքել-ժողովել

 Յուրաքանչյուր տողում գտիր տրված բառի մեկ հոմանիշ։

ա) Լուռ
1. ակնդետ, անխոս, անթարթ
2. մշտապես, հանապազորդ, լռելյայն
3. անձայն, անքթիթ, անշեղ
բ) Գեղեցիկ
1. անբարետես, դեղձան, չքնաղ
2. գեղանի, կախարդական, լուսավոր
3. բյուրեղյա, չնաշխարհիկ, պատկերավոր
գ) Գովել
1. նախատել, բաղդատել, դրվատել
2. հարատևել, պարսավել, ներբողել
3. փառաբանել, ըմբոշխնել, կենսագործել
դ) Երեկո
1. արշալույս, վերջալույս, աստղալույս
2. տիվանդորր, արևամուտ, արեգնափայլ
3. ծեգ, իրիկնամուտ, ցայգ
ե) Ցանկալի
1. հանդուրժելի, զմայլելի, բաղձալի
2. տենչալի, պատկառելի, անհերքելի
3. նշմարելի, անդրդվելի, ըղձալի

Տրված բառերից առանձնացրու հականշային 10 զույգ։

Փութաջան, ամպոտ, դալար, ծույլ, ուսյալ, երկչոտ, հինավուրց, գագաթ,
օրինական, անջրդի, ապօրինի, ինքնահավան, նոսր, ողորկ, հեռավոր,
արատավոր, խորդուբորդ, ջրարբի, համարձակ, ջինջ, տգետ, հմուտ, ստորոտ,
թանձր, անբասիր։

օրինական-ապօրինի

ողորկ-խորդուբորդ

անջրդի-ջրարբի

արատավոր-անբասիր

նոսր-թանձր

երկչոտ-համարձակ

ստորոտ-գագաթ

ուսյալ-տգետ

ամպոտ-ջինջ

փութաջան-հմուտ

Փակագծերում տրված բառերից ընտրիր նախադասությանը համապատասխանողը։

1. Գրախանութում վաճառվում է այդ բառարանի երկրորդ (հրատարակու-
թյունը, հրատարակչությունը)։

2. Այդ (հրատարակությունը, հրատարակչությունը) լույս է ընծայել գրքի
վերջին հատորը։

3. Նա այդ գործում մեծ (երախտիք, երախտագիտություն) ունի։

4. Այդ առաջարկը վեճերի ու քննարկումների (տեղիք տվեց, տեղի տվեց)։

5. Ամենուրեք (փտում, փթթում) էին կանաչ այգիներն ու գեղեցիկ ծաղկա-
նոցները։

6. Բակում խաղացող երեխան (հովարով, հովհարով) գլխարկ էր դրել։

7. Զարմացած երեխան (թոթովեց, թոթվեց) ուսերը։

8. Մարզիկները մրցույթին մասնակցելու (հրավերք, հրավեր) էին ստացել։

9. Ջրատար խողովակի (փականը, փականքը) նորոգեցին։

10. Վարպետը (պատրաստականությամբ, պատրաստակամությամբ) օգնեց մեզ։

10.02.2019

Բառերի տեսակներն ըստ իմաստի և ձևի։ Մենիմաստ և բազմիմաստ բառեր։ Բազմիմաստության մեջ փոխաբերության դերը։ Համանուն բառեր։ Հոմանիշներ և հականիշներ։

Առաջադրանքներ

Փոխաբերական իմաստով նախադասությունների մեջ կիրառիր հետևյալ բառերը.
փոր, թութակ, կապիկ, աղվես, սիրտ, սև, քաղցր։

Դու մենակ քո փորի մասին ես մտածում։

Հերիք է խոսես, ոնց որ թութակ լինես։

Դու կապիկի պես բանաներ ես սիրում։

Աղվեսի մեջ սև մտքեր կային։

Իմ սիրտը կոտրված է։

Դու ունես սև մտքեր։

Դու ինձ շատ քաղցր բառեր էիր ասում։

Ընտրիր հոմանիշների հինգ եռյակ.
անշարժ, անսահման, անշուք, անբասիր, անուղղելի,անպատշաճ, անմիտ, անծայր, անկաշկանդ, անհարմար, անիմաստ, անեզր, անապակ, անպատեհ, անհեթեթ,անպաճույճ, անաղարտ, անզարդ։

անծայր-անեզր-անսահման

անզարդ-անպաճույճ-անշուք

անմիտ-անիմաստ-անհեթեթ

անհարմար-անպատեհ-անպատշաճ

անապակ-անաղարտ-անբասիր